هفت‌برکه: محسن افشار، کارشناس ارشد مدیریت ورزشی و رییس اداره ورزش و جوانان شهرستان گراش، در هفته‌های گذشته به قطر سفر کرد تا علاوه بر دیدن بازی‌های فوتبال جام جهانی ۲۰۲۲، گوشه‌های دیگری از این رویداد بزرگ را نیز از نزدیک مشاهده کند.
محسن افشار:
پرده‌ی اول: شرکت در کارگاه عملی مدیریت فوتبال
جام جهانی با تمام خاطره‌های تلخ و شیرینش و با تمام تجربیات ارزنده و آموزنده‌اش برای ما تمام شد.
از سال‌ها قبل که حداقل در فکر و خیال خود تصمیم به حضور در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر داشتم، تا همین ماه گذشته که این فکر و خیال به واقعیت تبدیل شد، نگاهم به جام جهانی آنقدر که مدیریتی و جامعه‌شناسی بود، فنی نبود. دوست داشتم جام جهانی را با تمام جزئیاتش ببینم و لمس کنم. دوست داشتم هر چند کوتاه در این «دانشگاه بزرگ جام جهانی فوتبال» حضور داشته باشم و در این «کارگاه عملی مدیریت فوتبال» شرکت کنم.
بالاخره بیست و دومین دوره جام جهانی فوتبال از ۲۰ نوامبر تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۲ در قطر آغاز شد تا اولین جام جهانی باشد که جهان عرب آن را میزبانی می‌کند. این جام جهانی پرهزینه‌ترین جام جهانی تاریخ است؛ تا آنجا که قطر را به رشوه و خرید جام جهانی نیز متهم کردند. قطر با آماده کردن هشت ورزشگاه زیبا در پنج شهر توانست بین رقبای خود در گرفتن میزبانی عرض اندام کند و قدرت مدیریت و امنیت خود را به رخ همگان بکشاند و میزبان خوبی برای ۳۲ تیم حاضر در جام جهانی باشد.
پرده‌ی دوم: ابعاد سیاسی ورزش فوتبال
اما شاید برای ما ایرانی‌ها، این یکی از سیاسی‌ترین دوره‌های جام جهانی بود که در آن حضور داشتیم. هم‌گروه شدن با تیم ملی آمریکا و انگلیس این حساسیت را بیشتر از قبل کرده بود. دشمن تمام توان خود را از ماه‌ها قبل برای حذف ایران از جام جهانی به کار بست، اما نتوانست. در جریان مسابقات نیز تلاش خود را برای فروپاشی درونی بازیکنان و هم‌سو شدن با دشمن انجام داد، اما باز هم نتوانست.
بعد از آنکه در بازی اول، بازیکنان سرود ملی را نخوانند و تماشاگران نیز سرود ملی را هوو کردند، جو سنگین و ملتهبی روی سکوها حکم‌فرما شد که بازی را تحت‌الشعاع قرار داد. اما در بازی دوم، اتحاد و وحدت مثال‌زدنی تماشاگران در ورزشگاه باعث شد غیرت بازیکنان که این بار سرود ملی را خوانده بودند، چند برابر شود و آن پیروزی به‌یادماندنی را رقم بزنند و تلخیِ باخت سنگین بازی اول را فراموش کنند.
دشمن خیلی تلاش کرد تا به خاطر جو داخلی ایران، شادی را از ملت ایران و تماشاگران حاضر در ورزشگاه بگیرد، اما باز هم شکست خورد. حضور در جام جهانی باعث شد ابعاد سیاسی این پروژه‌های دشمن‌ساز را از نزدیک مشاهده کنیم. شادی متفاوت ایرانی‌ها و ایرانی‌نماها بعد از بازی با ولز و بعد از بازی با آمریکا واقعیت‌های زیادی را بر ما نمایان کرد.
پرده‌ی سوم: جلوه‌های فرهنگ در حاشیه‌ی ورزش
از همان بدو ورود، عوامل و تمامی نیروهای انسانی و نیروهای داوطلب جام جهانی، با رفتار و برخورد مناسب، نویدبخشِ یک سفر خاطره‌انگیز برای ما شدند.
در واپسین روزها قبل از شروع جام جهانی، خبر ممنوعیت مصرف مشروبات الکی در قطر، خیلی از تماشاگران و مردم کشورهای حاضر در جام را دچار عصبانیت و سردرگمی کرد، و از آن طرف، آرامش خوبی در کشور قطر حکم‌فرما شد. سختگیری و ممنوعیت پوشیدن لباس‌های نامناسب توسط بانوان نیز از دستورات روزهای منتهی به جام جهانی بود. حتی در مکان‌هایی، کیوسک‌ها و غرفه‌هایی جهت تذکر به این مورد وجود داشت.
در تمامی اماکن از جمله مراکز خرید، ایستگاه‌های مترو، ورزشگاه‌ها و… چه ورزشی و چه غیر ورزشی، نمازخانه و فضایی جهت اقامه نماز وجود داشت که قابل تحسین بود. دیدن جوانانی مثل آن دختر که در مرکز خرید و یا آن پسر که در مترو با گوشی‌اش در این شلوغی جام جهانی در حال خواندن قرآن بودند، حال آدم را خوب می‌کرد. یا آن جوان انگلیسیِ کناریِ ما در ورزشگاه، که بین دو نیمه رفت و نماز اول وقتش را خواند و برگشت.
از تجربیات دیگر این جام جهانی می شود به مطالعه‌ی خبرنگار آلمانی در مترو اشاره کرد، در حالی که همه سرگرم گوشی‌های خود بودیم.
از دیگر حرکات فرهنگی و زیبا را از ژاپنی‌ها شاهد بودیم که در تمام مسابقات آشغال‌های اطراف خود را در ورزشگاه جمع و به بیرون از ورزشگاه منتقل می‌کردند. تماشاگران ایرانی نیز بعد از بازی با ولز چنین کردند. یک تماشاگر چینی که طرفدار تیم ملی ایران بود، پس از تعارف شکلاتش، پوستش را از من گرفت و در پلاستیکی در کوله‌پشتی‌اش گذاشت. به‌راستی که لحظه‌به‌لحظه‌ی جام جهانی کلاس درسی است که می‌شود از آن الگوبرداری کرد.
پرده‌ی چهارم: تبلور نظم، قانون و احترام
قطعا یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مسافرت، بحث اسکان است و از آنجا که جنوبی‌ها به مهمان‌نوازی مشهورند، جمعیت زیادی از همشهریان و دوستان همجوار در قطر حضور داشتند که مهمان این عزیزان بودند. جا دارد به عنوان متولی ورزش گراش، از تمامی همشهریان عزیز مقیم قطر بابت میزبانی و پذیرایی خوبشان تقدیر و تشکر کنم.
از همان لحظه‌ی ورود، حضور نیروهای راهنما و امنیتی با پوشش‌های یکدست در اماکن مختلف، نشان از مدیریت قوی این مسابقات را داشت. در بدو ورود، اولین خدمتی که دولت قطر به مسافران جام جهانی می‌داد، اهدای سیم کارت رایگان بود تا از همان ابتدا مشکل ارتباطی نداشته باشند. همچنین استفاده از مترو و اتوبوس شهری به صورت رایگان باعث می‌شد خیلی سریع بتوانید از یک طرف شهر به طرف دیگر برسید.
نکته‌ی قابل توجه دیگر که شاید در ایران کمتر شاهد آن باشیم این بود که در تمامی اماکن، چه ورزشگاه‌ها، چه ایستگاه‌های مترو، چه مراکز خرید، چه اماکن دیدنی، مکانی به عنوان مسجد و نمازخانه در بهترین جای ممکن وجود داشت که قابل تحسین بود.
استقبال مسافران جام جهانی از اماکن تاریخی و سنتی نظیر کتارا و سوق واقف بیشتر از جاهای دیگر بود. سوق واقف یکی از جاهایی است که برای گراشی‌ها نوستالژی خاص خود را دارد و محل تجمع هواداران تیم‌ها هر شب در همین مکان بود که شور و حال خاصی را ایجاد کرده بود.
فعالیت‌های فرهنگی مختلفی در این مکان‌ها و در مسیر پیاده‌روی منتهی به آنها انجام می‌شد و غرفه‌های مختلفی جهت سنین و قشرهای مختلف وجود داشت. غرفه‌ی نقاشی کودکان، غرفه بازی‌های کودکان، نمایشگاه نقاشی و عکاسی، ماکت‌ها و المان‌های ورزشی و… از جمله این غرفه‌ها بود.
امکانات رفاهی خوبی در طول این سفر جهت همه‌ی مسافران به‌خصوص معلولین وجود داشت. به عنوان مثال، در ورزشگاه‌ها مکان خاصی ویژه‌ی معلولین مشخص شده بود؛ همچنین در فرودگاه در اتوبوس‌های شهری و مترو.
در پایان، جام جهانی را می‌توان در سه کلمه خلاصه کرد: نظم، قانون و احترام.
