هفت‌برکه: همان‌قدر که خوردن حلوای عروسی لذت‌بخش است، دانستن آیین‌ها و نحوه‌ی پخت این حلوا هم جذاب و دلنشین است. کارگروه فرهنگ و هنر صدای فداغ در این پست، اطلاعات خوب و کاملی از حلوای عروسی فداغ آماده کرده است.
همیشه در تکمیل یک پازل و دیدن زیبایی‌های آن، تمام تکه‌ها در جای خودشان نقش دارند؛ مثل پازل هزارتکه‌ی فداغ که پر است از اجزای ریز و درشت که یافتن، قرار دادن و استفاده از همه آنها در کنار هم، زیبایی این تابلو هزارتکه را دو چندان می‌کند. تکه‌ای که به یافتن و بررسی آن می‌پردازیم، یک رسم سنتی است که در ظاهر ساده‌ی خود رمزها و عادات زیادی را جای داده است. حلوای بین یا عروس با نام محلی شله بین (shola bein) شیرینی خاصی است که کمتر کسی پیدا می‌شود در شب آخر عروسی سراغ آن را نگیرد.
در هنگام بدرقه عروس به منزل داماد، خانواده عروس به منظور نشان دادن شادی و رضایت خود، شیرینی حلوایی با خود می‌برند و تحویل خانواده داماد می‌دهند. این حلوا در روز آخر عروسی در منزل عروس تهیه می‌شود و معمولا مادر عروس با سپردن به زنانی که در پخت این شیرینی خوش‌طعم تبحر دارند، این کار را انجام می‌دهد.
پیشینه این رسم فراتر از خاطرات کهنسالان و تاریخ‌پژوهان فداغ است. از این رو می‌شود مدعی شد که این نه یکی از آداب معاصر، بلکه رسم تاریخی رایج در بین اهالی این روستا است. در بررسی نظرات اهالی روستا به این نتیجه می‌رسیم که از نسل‌های گذشته تاکنون همواره ترکیب اصیل این حلوا آب، شکر، آرد برنج و روغن بوده است و با توجه به سلیقه شخصی به آن طعم‌دهنده‌هایی مثل زعفران، گلاب، هل یا دارچین و برای تزئین آن از انواع مغز‌ها یا پودر نارگیل استفاده می‌کنند.
در سال‌های اخیر این ترکیب نیز دست‌خوش تغییرات زیادی قرار گرفته است؛ که می‌توان این را تلفیق شرایط روز با سنت‌های قدیمی قلمداد کرد. به عنوان مثال، گاهی از حلوای مسقطی یا سایر شیرینی‌ها و حلوا‌های رایج و پرطرفدار در شهر‌های دیگر هم به عنوان حلوای بین استفاده می‌شود.
حال شاید این یک رسم متداول در بسیاری از شهر‌ها یا قومیت‌ها به نظر برسد اما آنچه که «حلوای بِین» فداغ را متمایز می‌کند قوانین و آداب به جا آوردن این رسم است که فهمیدن آن تکه‌ای از پازل هزار نقش فداغ را تکمیل می‌کند و بهتر است شرح مختصری از این آیین شیرین داشته باشیم:
زمان و نحوه پخت
روز دوم و در واقع روز آخر عروسی در منزل عروس، یک یا چند نفر از زنان طایفه اقدام به پخت این حلوا می‌کنند. معمولا صبح همان روز شروع می‌کنند و تا قبل ظهر پس از چهار الی پنج ساعت حلوا آماده می‌شود. آرد برنج الک‌شده را در دیگ بزرگی می‌ریزند و به اندازه کافی روغن به آن اضافه می‌کنند. آرد برنج در روغن با شعله ملایم تفت داده می‌شود تا از حالت خامی خارج شود. سپس در دو یا سه مرحله کم‌کم به آن آب اضافه می‌کنند و همچنان با شعله ملایم پخته می‌شود. پس از اطمینان از پخت کامل آرد برنج و نرمی کافی آن، شکر را به آن اضافه می‌کنند و برای مدت طولانی‌تری با شعله ملایم آتش پخته می‌شود. استفاده از شکر حل شده در آب نیز جهت سرعت بخشیدن به زمان پخت مرسوم است.
پس از چهار الی پنج ساعت پخت مداوم و البته هم زدن مستمر، نوبت به اضافه کردن طعم‌دهنده‌های مختلف از جمله مغز خلال شده بادام، هل، دارچین، زعفران می‌رسد. در آخر گلاب از جمله افزودنی‌های پرطرفداری‌ست که زیاد از آن استفاده می‌شود.
اعتقادات مربوط به زمان پخت
معمولا پخت حلوا با مدیریت یکی از زنانی که تبحر بیشتری دارد انجام می‌گیرد؛ اما در مدت زمان پخت، افراد زیادی برای کمک حاضر می‌شوند. مرسوم است کسانی که نذر خاصی دارند به این کار علاقه بیشتری دارند. به طور مثال دختران مجرد و دم بخت جهت گره‌گشایی از بخت، زنان متاهل بدون فرزند، مادرانی که امید به شفای مریض خاصی دارند و یا کسانی که از سال‌ها قبل نذر کرده‌اند برای آن عروس حتما خدمت کنند و بالاخص در پخت حلوای مراسم عروسی‌اش کمک کنند، همگی در پخت حلوا و هم زدن آن با هم همکاری می‌کنند.
راز اعداد فرد
این موضوع برمی‌گردد به تعداد ظرف‌هایی که حلوا در آن تقسیم می‌شود و این همیشه باید به عدد فرد ختم شود. دلیل آن هم این است که باید یک ظرف کنار گذاشته شود مختص به خود عروس و داماد و باقی ظروف که تعداد زوج هستند بین سایر مهمانان پذیرایی شود. معنای جداسازی و توجه به این یک ظرف هم یکی بودن تا همیشه و جدا نشدن و خواستن برای یکدیگر و خیانت ندیدن است.
تعداد ظروف را معمولا یازده و یا پانزده عدد انتخاب می‌کنند. عدد فرد سیزده به دلیل اعتقاد به بدیمنی آن اصلا مورد توجه نیست.
مقدار حلوای اضافه از این تعداد، در ظروف جداگانه بین همسایگان و یا اقوام دور و نزدیک بالاخص کسانی که به هر دلیلی امکان حضور در مراسم عروسی را نداشته‌اند تقسیم می‌شود.
دست خوش‌شانسی
در هنگام حضور عروس و داماد در ورودی اتاق حجله، عروس باید مقداری حلوا را بردارد و با کف دست بر طاق بالای در بزند و در این هنگام داماد با دستان خودش حلوای‌های دست عروس را جمع می‌کند به گونه‌ای که اصلا بر زمین نریزد.
در نقل قولی دیگر، مرسوم است که عروس دست خود را بر روی طاق در حجله می‌گذارد و داماد کمی از حلوا را از بشقاب برداشته و به کف دست عروس می‌گذارد. اعتقاد دارند که حلوا به هیچ وجه نباید بر زمین بریزد. ریختن بر زمین بدیمنی به دنبال دارد و معتقدند ممکن است افرادی مغرض با برداشتن حلوا از زمین و خوراندن آن به حیواناتی از قبیل سگ و گربه، باعث جدایی، اختلاف و یا حادث شدن اتفاقاتی بد در زندگی زوجین شوند.
پایان‌بخش بدرقه عروس و داماد و پذیرایی افراد همراه، با همین حلوا صورت می‌گیرد که همگی با برداشتن تکه‌ای از این حلوا در شیرینی این مراسم زیبا شریک می‌شوند.
سنت‌های قدیمی هر کدام شیرینی خاصی خودش را دارد. حلوای عروس سنتی است که شیرینی آن برای هر فداغی یادآور فرهنگ دیار خویش است.
