هفت‌برکه: «مجتمع کشت و صنعت شهید باباحسن جعفری» امروز نامی آشنا در گراش است و با «زمین ۴۰۰هکتاری» پیوند خورده است. از چند سال پیش، عبدالله جعفری، مدیر عامل این شرکت، برای واگذاری ۴۰۰ هکتار از زمین‌های منطقه‌ی تنگ آب برای احداث یک مجتمع عظیم پرورش شترمرغ درخواست داده بود. اوایل سال قبل، خبرِ قریب‌الوقوع بودنِ این واگذاری در شهر پیچید و مخالفت‌ها با آن جدی شد. طرفداران محیط زیست جلوی فرمانداری تجمع کردند، و فرماندار و شورای شهر را به اظهار نظر واداشتند (خبر در هفت‌برکه). کار به جایی رسید که در مردادماه ۹۸، علی‌اصغر حسنی، رییس وقت شورای اسلامی شهر گراش، هم علیه این واگذاری بیانیه داد (خبر در هفت‌برکه).
این واکنش‌ها در کنار مخالفت چند اداره‌ی شهرستان در نهایت باعث توقف این واگذاری در تنگ آب شد، اما اصل طرح متوقف نشد. چندی بعد، خبر جانمایی طرح پرورش شترمرغ در زمینی با تقریبا همان مساحت و این‌بار در نزدیکی روستای زیارت در شهر پیچید، و دوباره مخالفان پرتعداد این طرح را در مقابل موافقان معدود آن قرار داد. در آخرین تغییرات، قرار است زمینی به مساحت ۸۴ هکتار برای اجرای فاز اول این پروژه در اختیار شرکت شهید بابا حسن قرار بگیرد.
برای بررسی جنبه‌های مختلف طرح پرورش شترمرغ، هفت‌برکه از یک سو با روسای ادارات و ارگان‌های مختلف درگیر در این طرح، و از سوی دیگر با عبدالله جعفری، مدیر عامل شرکت کشت و صنعت شهید بابا حسن جعفری، صحبت کرده است. شنیده می‌شود که انجمن‌های حامی محیط زیست نیز طوماری علیه واگذاری این زمین در دست تهیه دارند. هفت‌برکه از موافقان و مخالفان دیگر طرح نیز دعوت می‌کند مطالبشان را جهت انتشار ارسال کنند.
مخالفان و موافقان چه می‌گویند؟
در مورد واگذاری زمین ۴۰۰هکتاری در تنگ آب، مخالفت‌ها دلایل واضح‌تری داشت و مخالفان نیاز چندانی به تحریک افکار عمومی نداشتند، چون حساسیت مردم به طور طبیعی بالا بود. اما در مورد واگذاری زمینی به مساحت تقریبی ۳۸۰ هکتار بعد از روستای کنار زیارت، دلایل مخالفت نیاز به توضیح بیشتری دارد. به صورت کلی، این مخالفت‌ها را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد: بدبینی نسبت به مساحت بسیار زیاد طرح (نزدیک به یک‌چهارمِ مساحت شهر گراش) و توجیه اقتصادی آن؛ نگرانی نسبت به مسائل محیط زیستی؛ نگرانی در مورد نحوه تامین آب مورد نیاز طرح.
اما طرح پرورش شترمرغ موافقانی هم دارد. آنها بر سودآوری اقتصادیِ کلان این طرح تاکید می‌کنند و اعتقاد دارند طرحی به این گستردگی که در زمره‌ی طرح‌های ملی قرار دارد، می‌تواند برای شهرستان برندسازی کند. کارآفرینی و ایجاد اشتغال مستقیم و غیر مستقیم نیز از دیگر موارد مثبت این طرح ارزیابی می‌شود.
برای بررسی هر کدام از این موارد، به سراغ روسای ادارات مربوط، یعنی ادارات منابع طبیعی، محیط زیست و منابع آب، رفتیم تا در حیطه‌ی اختیارات و وظایف خود درباره‌ی این طرح اظهار نظر کنند.
لازم به ذکر است که اولین ارگان مرتبط با طرح پرورش شترمرغ، مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان گراش است. اما مرادی، مدیر جهاد کشاورزی، اظهار نظر رسمی را مشروط به کسب اجازه از حراست جهاد کشاورزی استان دانست و در نتیجه در این گزارش موفق به صحبت رسمی با او نشدیم.
چندی پیش جلسه‌ای با حضور حسین‌زاده، نماینده‌ی مردم در مجلس، مدیر عامل شرکت شهید بابا حسن و روسای ادارات مرتبط در فرمانداری برگزار شده بود. به همین بهانه، از فرمانداری شهرستان گراش نیز به عنوان ارگان بالادستی تمام ادارات شهرستان خواستیم در این زمینه اظهار نظر کند یا صورت‌جلسه آن نشست را در اختیار ما بگذارد. اما زمانی، سرپرست فرمانداری گراش، اظهار نظر در این مورد را به آینده موکول کرد.
رییس منابع طبیعی: منطقه پوشش گیاهی مناسبی دارد
ابراهیم شهسواری، رییس اداره منابع طبیعی شهرستان گراش، پوشش گیاهی منطقه‌ی مورد نظر را دلیل اصلی مخالفت این اداره با طرح پرورش شترمرغ اعلام می‌کند. او توضیح می‌دهد: «مخالفت یا موافقت نهایی در کمیته‌ای بر اساس نظر کمیته‌ی فنی استان اعلام می‌شود. ما تنها مکلف به تکمیل فرم‌های کارشناسی و ارسال آن به اداره کل هستیم. کارشناسان این اداره با دقت نظر، به گونه‌ای که هیچگونه حقی از سرمایه‌گذار و مردم و مرتع‌داران ضایع نشود، فرم‌ها را تکمیل و ارسال می‌کنند.»
رییس اداره منابع طبیعی گراش می‌گوید اظهار نظر در دو مورد در حیطه‌ی اختیارات اوست: پوشش گیاهی منطقه، و لزوم جذب رضایت مرتع‌داران و دامداران منطقه. او در مورد مساله‌ی اول توضیح می‌دهد: «از دیدگاه این اداره، و با توجه به نظر کارشناسان، منطقه مورد نظر دارای پوشش مرتعی مناسب و گونه‌ی جنگلی کنار است.»
شهسواری در مورد عدم رضایت دامداران نیز می‌گوید: «تاکنون جلساتی با نماینده‌ی دامدارها با حضور بخشدار گراش، مدیر جهاد کشاورزی و مدیر عامل شرکت برای جلب رضایت دامداران برگزار شده، اما به نتیجه نرسیده است.»
رییس اداره منابع طبیعی لازم می‌بیند که در انتها تاکید کند: «اداره منابع طبیعی نیز حاضر است به شرط حفظ سرمایه‌های ملی، در راستای جذب سرمایه‌گذار و رونق اقتصادی شهرستان قدم بردارد. امیدوارم که خیر مردم شهرستان اتفاق بیفتد و همه ما، چه سرمایه‌گذار و چه مسئولین و مردم، از شتاب‌زدگی پرهیز کنیم و با برخورد منطقی، تمام زوایای کار را بررسی کنیم.»
اداره محیط زیست: ارزیابی محیط زیستی به ما نداده‌اند
اداره محیط زیست گراش نیز یکی از ادارات مرتبط با طرح پرورش شترمرغ است. محمدرضا جمالی، رییس این اداره، می‌گوید: «از لحاظ قانونی، وظیفه‌ی شرکت است که ابتدا ارزیابی محیط‌زیستی را به ما ارائه کند تا ما بتوانیم درباره‌ی آن اظهار نظر کنیم. در مورد این طرح، هنوز این ارزیابی به ما ارائه نشده است.»
انجمن‌های محیط‌زیستی در این مدت نسبت به این طرح واکنش‌های زیادی نشان داده‌اند. این فعالان عمدتا با طرح مخالف هستند و آن را به اشکال مختلف بروز داده‌اند. جمالی به این واکنش‌ها نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «اداره محیط زیست باید دغدغه‌ی این انجمن‌ها و فعالان را نیز مد نظر قرار دهد.»
اداره منابع آب: تامین آب در هاله ابهام
در وضعیت کم‌آبی شدید شهرستان گراش، آب مورد نیاز برای پروژه‌ای چنین عظیم چگونه تامین خواهد شد؟ به فرض این که زمین و پول سرمایه‌گذار آماده باشد، تکلیف تهیه‌ی آب چه می‌شود؟
کاشفی، رییس اداره منابع شهرستان گراش، جواب این سوال را در هاله‌ای از ابهام می‌داند. او توضیح می‌دهد: «طرح پرورش شترمرغ یک طرح صنعتی است، و ما در برنامه توسعه ۵ساله‌ی ششم، در دشت گراش تخصیص صنعت جدید نداریم. بنابراین مقرر شده است که آب مورد نیاز برای این پروژه از طریق خرید چاه‌های کشاورزی و تغییر نوع مصرف آنها از کشاورزی به صنعت تامین شود. این مساله هنوز به سرانجام نهایی نرسیده است.»
پیداست که روسای سه اداره‌ی منابع طبیعی، محیط زیست و منابع آب به صورت ضمنی در مخالفت با طرح همنوا هستند. هر سه تاکید می‌کنند که آنها تنها در حیطه‌ی اختیارات خود اظهار نظر می‌کنند. با توجه به این که این طرح یک طرح ملی است و درباره‌ی آن در سطح ادارات کل تصمیم‌گیری می‌شود، باید دید نظر ادارات شهرستان چقدر در تصمیم نهایی تاثیرگذار است.
طومار حامیان محیط زیست به استاندار فارس
انجمن‌های حامی محیط زیست در طوماری که به امضای تعداد زیادی از شهروندان رسیده، از سوی «مردم ولایی شهرستان گراش» خطاب به دکتر رحیمی، استاندار فارس، نوشته‌اند:
«مستحضر می‌باشید که این روزهای مشکلات متعدد، امان مردم شریف ایران را بریده است. خبرهای مربوط به زمین‌خواری، مزید بر علت شده است که مردم ندای عدالت‌خواهی را بیش از گذشته سر دهند.
مدتی است خبرهای ضد و نقیضی مبنی بر واگذاری قریب به ۴۰۰ هکتار از اراضی اطراف شهر گراش به شخصی برای اجرای پروژه پرورش شترمرغ به گوش می‌رسد.
انتشار این خبر باعث ایجاد موج وسیعی از نارضایتی گردیده که در صورت صحت این موضوع، واکنش مردم غیرقابل پیش‌بینی خواهد بود.
و با توجه به محدودیت اراضی اطراف شهر گراش، تخصیص این مقدار زمین به پروژه‌ای که نمونه‌های مشابه آن با موفقیت مواجه نبوده و عملکرد شخص مذکور نیز در سنوات قبل در هاله‌ای از ابهام است جای بسی تامل است.
اعلام نارضایتی مردم از این موضوع طی چند نوبت به اطلاع مسئولین محلی رسانیده شده، اما اقدام موثر صورت نپذیرفته و گزارشی ارائه نشده است.
لذا تصمیم بر این شد که موضوع مستقیما به جنابعالی ارجاع گردد که راسا ورود نمایید و از واگذاری که قطعا تبعات جبران‌ناپذیری را در پی خواهد داشت ممانعت نمایید.»
