هفت‌برکه – نشریه گراش: قطع نخل‌ها و تبدیل نخلستان‌ها به زمین‌های بایر در حاشیه شهر گراش تشدید شده است. آیا از نظر قانونی مالکین حق دارند به شکل دلخواه از زمین‌های خود استفاده کنند؟ این نخلستان‌ها باید حفظ شوند؟ آیا وعده برخی نامزدهای شورای شهر برای گسترش محدوده خدمات شهری در این امر موثر بوده است؟
این گزارش حاصل گفتگو در یک گروه واتساپ است که بهمن‌ماه ۱۳۹۶ در شماره ششم نشریه گراش منتشر شد. (دانلود کنید) بر اساس مطالعات اداره کل راه و شهرسازی لارستان در ۱۲ سال اخیر بیش از ۴۵ هزار نخل در شهرستان گراش قطع شده است. با توجه به انتشار این خبر، گزارش «زندگی و مرگ نخل‌ها» در گریشنا بازنشر می‌شود.
نظرسنجی کانال تلگرامی گریشنا نیز نشان می‌دهد بیشتر گراشی‌ها با تخریب نخلستان و تبدیل آن‌ها به زمین‌های مسکونی مخالف هستند.
قطع نخل‌ها غیر قانونی و جرم است
مهندس سلمان مهرابی، کارشناس ارشد شهرسازی، وعده‌های برخی از نامزدهای شورا شهر را در ترغیب مالکان برای قطع نخل‌ها موثر می‌داند: «با توجه به قول گسترش محدوده خدماتی شهر، افرادی که در اراضی بین شهر و محدوده‌ای که قول داده‌اند اضافه شود دارای باغ و نخلستان هستند، برای ارزش افزوده بیشتر باغات را تبدیل به زمین می‌کنند. اما مردم دست به این اقدام نزنند، زیرا هم یک کار مجرمانه است و حتی ممکن است زمین با حکم قاضی به تملک شهرداری در بیاید.»
از نظر قانونی دو قانون برای جلوگیری از قطع نخل‌ها وجود دارد. یکی قانون حفظ و گسترش فضای سبز شهرها است. خطاب این قانون بیشتر به شهرداری است. قانون دوم، حفظ کاربری اراضی زراعی و باغات است که بر اساس این قانون جهاد کشاورزی باید برای جلوگیری از این موارد اقدام کند. قانون در این زمینه سخت‌گیرانه عمل کرده است و قطع درختان و نخل را یک عمل مجرمانه می‌داند. حتی اگر این زمین‌ها ملکی هم باشد و بر اساس طرح جامع یا قانون حفظ کاربری به عنوان باغ و نخلستان شناخته شود، قانون اجازه نمی‌دهد افراد سر خود درختان را قطع کنند و کاربری زمین را تغییر دهند.
بر اساس اعلام کارشناس حقوقی مدیریت جهاد کشاورزی، تاکنون حداقل دو پرونده قطع نخیلات یکی در محدوده انتهای خیابان درمانگاه و یکی در محدوده بلوار خلیج فارس به دادگاه ارجاع داده شده است.
مهندس سلمان مهرابی می‌گوید: «برخلاف تصور افراد که فکر می‌کنند با قطع درختان کار تغییر کاربری آسان‌تر می‌شود، اما قضیه برعکس است و در این گونه موارد مراجع قانونی سختگیرانه‌تر عمل خواهند کرد. در کمسیون ماده پنج برای تغییر کاربری به سوابق زمین از طریق عکس‌های ماهواره‌ای و گوگل‌ارث مراجعه می‌شود و اگر قطع نخل وجود داشته باشد میزان موافقت حداقل است. »
شورا: محدوده سرانجام تغییر می‌کند
مهندس باقرزاده، عضو شورای شهر، ضمن تاکید بر این که مخالف تخریب نخیلات است می‌گوید: «ربط دادن مساله تخریب نخیلات به قول‌های اعضای شورای شهر دور از انصاف است. من یکی از کسانی بودم که برای گسترش محدوده خدماتی شهر قول دادم. قطع نخل در همه زمان‌های شهر گراش بوده است. این مساله ربطی به قول‌های نامزدها ندارد.»
باقرزاده معتقد است مساله افزایش محدوده خدماتی انجام می‌شود: «افزایش محدوده خدماتی شهر مطمئن باشید اعضای شورا انجام می‌دهند. چیزی دور از دسترس هم نیست. به نظر من شهرداری در نهایت با این مالکین توافق می‌کند. در باغات قصرالدشت در بیشتر نقاط با مالکین توافق می‌کند در اینجا هم همین اتفاق می‌افتد.»
مصطفی خورشیدی، نایب رییس شورای شهر گراش، هم معتقد است محدوده تغییر خواهد کرد: «قوانین الهی فقط غیر قابل تغییر است، قانون را انسان می‌نویسد و ناقص است و ممکن است نقص و تعدیل شود. ما موظف به احقاق حق هستیم. مسئولین باید دوراندیش باشند ما نمی‌توانیم حومه و حاشیه‌نشینی را نادیده بگیریم. با زیر نظر گرفتن این حومه‌ها و صرف هزینه اندک می‌توان از گسترش این حومه‌ها جلوگیری کنیم. اما اگر نادیده بگیریم به یک معضل تبدیل می‌شود.»
خورشیدی درباره تغییرات در طرح تفضیلی می‌گوید: «این که جلسات برگزار می‌شود نشانه این است که تغییراتی در طرح تفضیلی انجام می‌شود. اما مساله زمان است و این که کی این تغییرات انجام می‌شود که این مساله بستگی به انسجام مسئولین دارد. هر جا دیدیم به نفع شهر و مردم شهر است حومه را به شهر ملحق کنیم.»
معاون اداره کل راه و شهرسازی لارستان اضافه کردن به محدوده را از اختیارات شورا نمی‌داند: «این که بخشی از شهر وارد محدوده شود در اختیار شورای شهر، شهرداری یا راه و شهرسازی نیست. بلکه نیاز به مصوبه شورای عالی دارد که یک پروسه طولانی و زمان‌بر است. در طرح تفضیلی که اصلا این مورد ممکن نیست و طرح تفضیلی باید منطبق بر طرح جامع باشد. دوستان نباید وعده‌ای خارج از حیطه اختیارات خود بدهند که توقعاتی را در مردم ایجاد کند.»