هفت‌برکه- گریشنا: مزایده بازار مرکزی گراش با وجود تاکید اعضای شورای شهر بر درآمد پایدار، اقدام عجیبی بود؛ اما از آن عجیب‌تر، قیمت متری ۱۱ میلیون برای این بازار است. به نظر می‌رسد در اینجا شورای شهر و شهرداری به جای منافع شهر، به دنبال حداکثر سود برای شهرداری از این ملک است.
چرا بازارچه ساخته شد؟
ایده ساخت بازاری بزرگ برای تجمع برخی مشاغل خدماتی در شورای سوم مطرح شد. طبق این طرح، شهرداری زمین را در اختیار سرمایه‌گذار قرار داد و سرمایه‌گذار نیز بنا را ساخت در نهایت مالکیت این بازار به صورت ۵۰ درصد در اختیار شهرداری و ۵۰ درصد در اختیار مالکین آقایان فدایی و موغلی گراشی است.
هدف اجرای طرح، اول ایجاد یک مرکز خدماتی برای عموم مردم با تمرکز مشاغلی مانند فروشندگان مواد خوراکی و پروتئینی بود که در نهایت این مواد با قیمت مناسب در اختیار شهروندان قرار گیرد. در اکثر شهرها، شهرداری‌ها دارای این گونه بازارها هستند. هدف دوم، افزایش سرمایه شهرداری و ایجاد یک درآمد ثابت برای شهرداری بود.
هدف اول به دلیل اختلاف‌های بین شهردار و فرماندار وقت چندان محقق نشد و در نتیجه بخشی از فروشگاه‌ها به فعالیت‌های غیر مرتبط مانند بوتیک واگذار شد. مدیریت بازار نیز نتوانست مرکزیت مورد نظر را با کمک امتیازهایی مانند توزیع کالای یارانه‌ای برای آن ایجاد کند. با این وجود، بازار مرکزی گراش به تدریج در حال پاگرفتن است.
برای هدف دوم، اعضای شورای پنجم معتقد هستند که درآمد اجاره‌‌ها در حد انتظار نیست که بتوان آن را یک درآمد پایدار دانست. درآمد شهرداری از این بازارچه در حال حاضر ماهی شش تا هشت میلیون تومان است.
سود برای چه کسی؟
شورای پنجم با این شرایط درآمد هشت میلیاردی از فروش یک‌جای بازارچه را ضروری‌تر از درآمد ماهی هشت میلیون تومان فعلی می‌بیند. اما در این نگاه، بیش از آن که منافع شهر در نظر گرفته شود، منافع شهرداری و شورا لحاظ شده است.
باید در نظر داشت که بازارچه قرار نیست صرفا محلی برای درآمد شهرداری باشد؛ بلکه بازارچه یکی از مراکز خدماتی است و شهرداری به همین بهانه زمین را از دولت دریافت کرده است. شورای شهر در این مورد نباید صرفا به افزایش درآمد مقطعی شهرداری توجه داشته باشد، بلکه باید منافع بلندمدت شهر و شهرداری را در اولویت قرار دهد.
در حالی که بیشتر اعضای فعلی شورای شهر در زمان انتخابات به درآمدزایی از طریق فروش زمین انتقاد داشتند، در شورای پنجم یکی از املاک مهم شهرداری که کمی درآمدزایی هم دارد به فروش می‌رسد. این اقدام کاملا با شعارهای درآمد پایدار برای شهرداری و مقابله با فروش سرمایه‌های شهرداری در تضاد است.
بازار مرکزی قرار بود که اولین تجربه سرمایه‌گذاری مشارکتی شهرداری با شهروندان باشد. این برخورد کاسبکارانه شورای شهر و شکست طرح، در کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری‌های بعدی نیز تاثیر خواهد داشت. یکی از برنامه‌های انتخاباتی علی‌اصغر حسنی در شورای پنجم، سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال، با جذب سرمایه‌گذاری داخلی و پیگیری بازار مرکزی میوه و تره‌بار بود. (خبر در گریشنا) از سال‌های پیش طرح ایجاد بازارچه مشاغل مزاحم نیز وجود داشت. شکست سرمایه‌گذاری شهرداری در بازار مرکزی موجود، راه را برای جذب سرمایه در طرح‌های مشارکتی بعدی نیز سخت می‌کند.
قیمتی چهار برابر در ۱۰ ماه
در زمان ساخت بازارچه، زمین بازارچه به عنوان آورده‌ی شهرداری تعیین شد. زمین مورد نظر در زمان ساخت حتی در مالکیت شهرداری نیز نبود و با پیگیری‌های انجام شده در شورای چهارم و پنجم، سرانجام واگذاری زمین، چند سال بعد از ساخت، در اسفندماه ۱۳۹۶ از طریق اداره کل راه و شهرسازی لارستان انجام شد.
نکته جالب این که قیمت زمین واگذاری متری ۲۶۰ هزار تومان بوده است. در اردیبهشت‌ماه نیز زمین مجاور همین بازارچه با قیمت متری حدود یک میلیون تومان به مزایده گذاشته شده است. به نظر می‌رسد اداره کل راه و شهرسازی در تعیین قیمت ناچیز ۲۶۰ هزار تومان به جنبه عمومی این مکان نیز توجه داشته است.
با وجود گرانی مصالح ساختمانی، هزینه ساخت سازه ساده این بازار را می‌توان حداکثر متری دو میلیون تومان در نظر بگیریم. با این برآوردها، ۱۰ ماه پس از واگذاری زمین، قیمت متری ۱۱ میلیون تومان برای این ملک تعیین شده است. در گفتگو با فعالان بازار مسکن، با توجه به تلاطم‌های بازار در ماه‌های اخیر، قیمت ملک تجاری در این محدوده در بالاترین حد خود متری شش میلیون تومان است. این قیمت‌گذاری می‌تواند یک جهش دوباره در قیمت همیشه گران زمین و مسکن گراش ایجاد کند.
استدلال اعضای شورای شهر این است که باید حداکثر درآمد ممکن را برای شهرداری کسب کرد. گذشته از این که فروش این سرمایه شهرداری از اصل برخلاف منابع بلندمدت شهرداری است، باید توجه داشت این نوع قیمت‌گذاری تاثیر شدیدی بر روی بازار متلاطم املاک در گراش خواهد داشت.
قیمت متری ۱۱ میلیونی در صورت فروش می‌تواند مبنایی برای قیمت‌گذاری‌های بعدی املاک تجاری قرار گیرد. وقتی شهرداری یک ملک را در بلوار شهدا با این قیمت مشخص می‌کند، قیمت در مراکز تجاری اصلی شهر مانند خیابان امام باید چقدر باشد؟ آیا افرادی که با شعار مسکن ارزان به شورا راه یافتند، وظیفه‌ای برای جلوگیری از رشد بی‌رویه‌ی قیمت املاک ندارند؟
عوارض یک دوپینگ
هر چند برخی از اعضای شورای شهر در بحث مسکن و زمین دارای سابقه هستند و به نوعی کارشناس محسوب می‌شوند، اما قرار نیست شورای شهر به عنوان حافظ منافع عمومی شهر در نقش بنگاه مسکن عمل کند و به دنبال این باشد که حداکثر سود را برای شهرداری تامین کند.
شهرداری و شورای شهر یک نهاد عمومی است که بیش از منافع خود باید به فکر منافع شهروندان باشد. بازار مرکزی یک سرمایه شهرداری است که درآمد کم و مستمری نیز دارد. افزایش این درآمد می‌تواند از طریق بهبود مدیریت این بازار انجام شود، نه «با از شر آن راحت شدن» و به دست آوردن یک درآمد هنگفت کوتاه مدت. این درآمد شهرداری البته برای شهروندان نیز بدون عوارض نیست و با افزایش قیمت املاک تاوان آن را خواهند داد.
مطالب مرتبط در گریشنا:
مزایده ۸ میلیاردی بازار مرکزی گراش
۱۱ اردیبهشت ۹۱: بازار مرکزی گراش با ۴۲ مغازه افتتاح شد
گزارش تصویری از افتتاح بازار مرکزی