هفت‌برکه – گریشنا: سازمان بهزیستی هر سال از ابتدای آبان‌ماه تا پایان دی‌ماه، طرح پیشگیری از تنبلی را با هدف پیشگیری از معلولیت بینایی در کودکان اجرا می‌کند. امسال نیز این طرح از اوایل آبان‌ماه در در مهدقرآن و پیش دبستان فاطمیون گراش کلید خورد.
به گزارش روابط عمومی اداره بهزیستی، سوم آبان‌ماه ۱۳۹۷، طرح غربالگری بینایی کودکان با هدف پیشگیری از بروز تنبلی چشم و در نتیجه نابینایی یا کم‌بینایی کودکان گروه سنی ۳ تا ۶ سال با حضور ریاست اداره بهزیستی، نمایندگان فرمانداری، شبکه بهداشت، جمعی از خانواده‌های نوآموزان و پرسنل مهد قرآن و پیش‌دبستان فاطمیون گراش در این مهد افتتاح گردید.
به گفته علی‌اکبر غلامی، رئیس اداره بهزیستی، این طرح با مدیریت و نظارت اداره بهزیستی در ۱۵ پایگاه غیر و یک پایگاه دائم، با استفاده از E چارت و دستگاه غربالگری بینایی به دو شیوه ثابت و سیار در سطح شهرستان اجرا می‌گردد. او اضافه کرد: «بر اساس برش استانی اعلام شده تعداد کودکان مشمول اجرای این طرح ۳۰۰۰ نفر در سطح شهرستان است که می‌بایست اطلاعات سلامت بینایی یا بیماری آنها در سامانه مربوطه ثبت گردد.»
رییس اداره بهزیستی در ادامه در مورد مراحل اجرای طرح توضیح داد: «این طرح در سه مرحله انجام می‌شود: مرحله اول، مراجعه کلیه افراد گروه هدف به پایگاه غربالگری و اقدام توسط غربالگر است؛ مرحله دوم، مراجعه به بینایی‌سنج برای کودکانی است که در مرحله غربال توسط غربالگر مشکوک تشخیص داده شده‌اند؛ و مرحله سوم، مراجعه به چشم پزشک برای افرادی است که از طرف بینایی‌سنج نیازمند اقدامات و مداخلات درمانی تشخیص داده شده‌اند.»
غلامی در ادامه می‌گوید: «ویزیت در زمان مراجعه به بینایی‌سنج و چشم‌پزشک برای کودکان مشکوک و بیمار ارجاع شده، رایگان است و هیچ هزینه‌ای ندارد. همچنین در صورتی که کودکی از خانواده نیازمند و بی‌بضاعت باشد و به تشخیص بینایی‌سنج و یا چشم‌پزشک نیاز به استفاده از عینک داشته باشد، بخشی از هزینه‌ی خرید عینک توسط اداره بهزیستی به صورت بلاعوض قابل پرداخت است.»
روابط عمومی مهد قرآن و پیش‌دبستان فاطمیون گراش نیز از افتتاح پایگاه سنجش بینایی در این مکان خبر داد: «این برنامه ابتدا با تلاوت قرآن توسط یکی از نوآموزان شروع شد. سپس غلامی، رییس اداره بهزیستی، مطالبی با عنوان تنبلی چشم ارائه داد. مراسم با انجام سنجش بینایی برای نوآموزان و برش کیک به پایان رسید.» این پایگاه سنجش بینایی هر روز از ساعت ۸ الی ۱۱:۳۰ صبح آماده خدمت به همشهریان است.
آنچه والدین باید در مورد تنبلی چشم در کودکان بدانند
روابط عمومی اداره بهزیستی، مطلبی در مورد اهمیت غرابالگری بینایی برای پیشگیری از تنبلی چشم نیز ارسال کرده است.
چشم یکی از بزرگترین نعمت‌هایی است که خداوند مهربان به انسان بخشیده است. تحقیقات نشان می‌دهد تنبلی چشم یکی از علل نابینایی و کم‌بینایی خفیف تا شدید است، به طوری که تنبلی چشم شایع‌ترین علت نابینایی یک چشمی در افراد زیر ۲۰ سال و دومین علت کاهش بینایی در کودکان است. مطالب فوق نشان‌دهنده اهمیت پیشگیری از تنبلی چشم است.
تنبلی چشم کاهش دید یکطرفه و گاهی دوطرفه است که با اصلاح عیب انکساری و رفع مشکلات ساختمانی چشم بر طرف نمی‌شود و ادامه می‌یابد. آمار نشان می‌دهد که شیوع آمبلیوپی (تنبلی چشم) در جهان ۲ تا ۵ درصد است که در ایران شیوع این بیماری ۴/۱ درصد برآورد گردیده است.
تنبلی چشم با تشخیص به موقع قابل درمان است. در حالی که اگر به موقع تشخیص و درمان نشود، فرد را از یک یا هر دو چشم بسیار کم‌بینا یا نابینا خواهد کرد. چشمان بعضی از کودکان با آن که سالم و طبیعی به نظر می‌رسد، ممکن است از سلامتی و دید کافی برخوردار نباشد. رشد و تکامل مرکز بینایی در مغز، از دوران جنینی تا حدود ۱۰ سالگی ادامه دارد، اما حداکثر سرعت رشد آن تا ۳سالگی است. نتیجه تکامل دستگاه بینایی در این دوران، دید واضع و کامل است. در این مدت، بخصوص در ۳ سال اول زندگی، هر عاملی که باعث اشکال دید، در هر دو چشم کودک شود، رشد و تکامل بینایی را متوقف می‌سازد و در نتیجه باعث کاهش میزان بینایی کودک می‌شود. معنی این سخن آن است که امکان دارد چشمی که از نظر ظاهر کاملا طبیعی است از بینایی کامل برخوردار نباشد.
در صورتی که اشکال دید کودک، قبل از ۵ سالگی تشخیص داده شود و تحت درمان قرار گیرد، حتی اگر چشم در این مدت تنبل شده باشد با درمان به موقع، بینایی کامل به دست می‌آید. بهترین سن برای درمان تنبلی چشم زیر ۵ سالگی است. هر چه درمان چشم تنبل بیشتر به عقب بیفتد، احتمال به دست آوردن بینایی کامل کمتر می شود. به طوری که پس از ۷ تا ۱۰ سالگی، درمان تاثیر زیادی در بینایی نخواهد داشت.
به همین سبب، اقدام جهت اطلاع از سلامت بینایی کودکان در سنین زیر ۱۰سال ضروری به نظر می‌رسد که این کار از طریق مراجعه به مراکز غربالگری به صورت سالیانه توصیه می‌گردد.
شایع‌ترین عوامل ایجادکننده تنبلی چشم در کودکان عبارتند از:
یک. در نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم، اگرچه دید هر دو چشم بسیار کم باشد، هر دو چشم و اگر تفاوت دید آنها زیاد باشد چشم ضعیف‌تر نمی‌تواند تصویر واضحی از اشیا دریافت کند و دچار تنبلی می‌شود.
دو. اشکالات مادرزادی در ساختمان چشم، مانند آب مروارید (کاتاراکت) و پایین افتادگی پلک باعث می‌شود که چشم نتواند تصویر واضحی از اشیاء دریافت کند و به تدریج دچار تنبلی شود. در مورد کاتاراکت بهترین درمان، عمل جراحی است که اگر پس از تولد تا ۳ ماهگی، هرچه سریع‌تر صورت بگیرد نتیجه بهتری خواهد داشت. اما پس از ۳ ماهگی، نتیجه جراحی چندان رضایت‌بخش نخواهد بود.
سه. لوچی یا انحراف چشم نیز می‌تواند باعث دوبینی شده و در نتیجه تصویر واضحی روی شبکیه چشم تشکیل نشود. بدین ترتیب مغز به تدریج برای حذف دوبینی، تصویر چشم منحرف را حذف کرده و تنبلی چشم ایجاد خواهد شد.
عوارض تنبلی چشم نیز عبارتند از:
یک. نابینایی یا کاهش بینایی دایمی
دو. اختلال در دید عمقی
سه. کاهش قدرت تمرکز و قدرت تفکیک
چهار. اختلالات تحصیلی و یادگیری
سازمان بهزیستی از ابتدای دهه ۸۰ تاکنون از طریق اجرای طرح پیشگیری از تنبلی چشم، با هدف پیشگیری از معلولیت بینایی در کودکان، در این خصوص فعالیت نموده است. این طرح هر ساله از ابتدای آبان شروع و تا پایان دی ادامه دارد. به همین سبب به کلیه خانواده‌ها توصیه می‌گردد جهت اطلاع از سلامت بینایی کودکان خود با مراجعه به پایگاه‌های سنجش بینایی در مدت زمان اجرای طرح و در طول سال در پایگاه ثابت بینایی، در این خصوص اطمینان حاصل نمایند.
آدرس پایگاه غربالگری ثابت بینایی کودکان: گراش، روبه‌روی اداره آموزش پرورش، ساختمان عظیمی، طبقه ۲، کلینیک اجتماعی باران – پایگاه غربالگری بینایی. تلفن تماس جهت هماهنگی: ۵۲۴۵۲۱۴۳
