محمد خواجه‌پور*: بعد از چند سال انتظار سرانجام شهرداری و شورای شهر گراش آستین همت بالا زدند تا «روز گراش» امسال با چند برنامه متنوع، جشن گرفته شود. برنامه‌هایی که با رویکرد شادی‌آفرینی و نشاط تلاش کرد چند روزی نام گراش را در شهر برجسته کند.
با تقدیر از این حرکت خوب شورا و شهرداری در این یادداشت با نگاهی انتقادی برنامه‌های روز گراش را مرور می‌کنیم و نقدهای مطرح شده نه برای کم ارزش نشان دادن این شروع خوب بلکه با هدف نگاه به آینده و سال‌های بعد نوشته می‌شود.
بار روی دوش شهرداری
روز گراش بعد از تصویب در شورای فرهنگ عمومی شهرستان دارای جایگاه قانونی مناسبی است. امسال برنامه‌ریزی روز گراش از اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز شد و در نهایت شهرداری سکان کار را به دست گرفت. تمامی بار برنامه‌های این روز بر دوش شهرداری و در مرحله بعد شورای شهر بود و هیچ جا نامی از نهادهای دیگر اجرایی و فرهنگی دیده نمی‌شد.
در حالی که حتی در برنامه‌های کوچک دیگر شهر در پوستر برنامه نشان هفت، هشت اداره و انجمن دیده می‌شود، در این برنامه فقط نشان شورای شهر و شهرداری در پوسترها و اعلام برنامه‌ها به چشم می‌خورد. مشخص نیست تمرکز برنامه‌ها در شهرداری یک تصمیم بود یا حاصل یک برنامه‌ریزی اشتباه، در هر دو حالت نتیجه کار باعث شد در روز گراش سال ۱۳۹۶ از بسیاری از ظرفیت‌های اجرایی چه در بخش اداری و چه در بخش مردمی استفاده نشود.
شاید بخشی از استقبال کم از برخی برنامه‌های حاصل همین تمرکز در شهرداری بود زیرا برخی این برنامه را برنامه شهرداری می‌دیدند. به جز مردم جای خالی بسیاری از مسئولین و مدیران شهرستان نیز در برنامه‌های این روز به خوبی دیده می‌شد.
مطلوب‌ترین شکل اجرا این است که همانند برخی از فعالیت‌های دیگر شهرداری، شورا و شهرداری در جایگاه مدیریتی، کارفرما و تامین‌کننده مالی قرار بگیرند و با کمک گرفتن از ظرفیت‌های دیگر ادارات، بخش اجرایی به یک یا چند گروه مردمی که معمولا این گونه برنامه‌ها را اجرا می‌کنند سپرده شود.
جشن مردمی
روز گراش باید به جای این که «جشنی برای مردم» باشد یک «جشن مردمی» باشد. یعنی خود مردم احساس کنند که باید این روز را گرامی داشت.
روز گراش امسال با زحمت شهرداری و کارکنان آن پاگرفت و در سطح شهرداری باقی ماند.
گام اول کم کردن تمرکز در برگزاری برنامه‌های روز گراش است. به جای این که روز گراش در یک جشن خاص خلاصه شود هر کدام از افراد و نهادها با خلاقیت و توانایی و به شکل خاص خود برنامه‌ای برای این روز برگزار کنند. هیات‌های ورزشی می‌توانند تیم‌های ورزشی را گردهم جمع کنند و بازی بگذارند. انجمن‌های هنری از فرصت روز گراش برای برگزاری مسابقه و نمایشگاه استفاده کنند و فروشگاه‌ها با تخفیف‌های خاص در این جشن مشارکت کنند. شاید ده‌ها برنامه دیگر که به ذهن هر شهروندی برسد.
روز گراش نباید در مسیری بیافتد که مردم آن را به صورت یک برنامه اداری و رسمی ببینند. مردم گراش همیشه نشان داده‌اند که حاضرند برای شهر خود هزینه کنند. این هزینه فقط هزینه مالی نیست روز گراش می‌تواند تمرکز عشق گراشی‌ها به شهرشان باشد.
روز گراش و جشن شهرستانی
هر چند مناسبت روز گراش از نظر تاریخی همزمان با شهرستان شدن گراش تعیین شده است. اما شهرستان شدن یک مقطع خاص از تاریخ پر فراز و نشیب شهرستان گراش است. روز گراش باید چیزی فراتر از یادآوری آن روز خاص در سال ۱۳۸۸ باشد و هدف اصلی آن را ترویج روحیه همدلی و احساس افتخار از گراشی بودن در نظر گرفت.
در برخی از برنامه‌های امسال تاکید بیش از حد نیاز بر شهرستان شدن گراش دیده می‌شد. شهرستان شدن گراش یک رویداد در گذشته بود که باید از آن فراتر رفت و روز گراش را به آن محدود نکرد.
شهر گراش و شهرستان گراش
شهر گراش بدون ایجاد پیوندهای محکم با بخش‌ها و دهستان‌های تابع هیچ وقت نمی‌تواند آینده‌ای داشته باشد. در برنامه‌های امسال نشانی از ارد، فداغ، خلیلی، زینل‌آباد و بیش از ۲۰ روستای بزرگ و کوچک شهرستان گراش نبود.
در برنامه‌ریزی‌های سال‌های بعد باید تک‌تک این شهر و روستاها را گراشی دید و برای آن‌ها برنامه داشت و گرنه روز گراش تاثیری عکس آنچه می‌خواهیم خواهد داشت.
انتخاب سخت چهره‌های ماندگار
انتخاب‌ها همیشه سخت و چالش‌برانگیز هستند. انتخاب اولین دوره چهره‌های ماندگار نیز از این انتقادها بی‌نصیب نماند و البته اختلاف سطح و جایگاه چهره‌های ماندگار معرفی شده، راه را برای این انتقادها باز کرد.
این برنامه‌ها تلاش خوب و شایسته‌ای برای ایجاد فرهنگ تقدیر از افراد و اشخاص بود. توجه بیشتر به افکار عمومی و استفاده از گروه‌های اجتماعی متنوع‌تر در هیات انتخاب می‌توانست بخشی از انتقادها را کاهش دهد. در حال حاضر روند انتخاب چهره‌ها مشخص نیست و به نظر می‌رسد بیشتر انتخاب‌ها با عجله و بر اساس سلیقه فردی انجام شده است.
در این برنامه باید بین چهره‌های ماندگار و مرد سال تفاوت قائل شد. در چهره‌های ماندگار از یک عمر تلاش‌های فرد تقدیر می‌شود به خاطر معمولاه چهره ماندگار نصیب سالخوردگان می‌شود. اما در مرد سال از فردی که در یک سال گذشته افتخاراتی را کسب کرده است تقدیر می‌شود.
مساله دیگر عدم حضور تقدیرشوندگان در مراسم بود. تقریبا نیمی از چهره‌های تقدیر شده در مراسم حضور نداشتند. با هماهنگی بهتر می‌شد همه افراد را به برنامه دعوت کرد و یا با تهیه تصویر ویدیویی از غایبانی که امکان حضور ندارند، آنان را به شکل شایسته به مردم معرفی کرد.
انتخاب ۱۲ نفر در دوره اول که بعضی از آن در سطح چهره‌های ماندگار نبودند باعث می‌شود که دست برگزارکنندگان برای سال‌های آینده خالی شود و باعث شود در سال‌های بعد افرادی کمتر مطرح در لیست چهره‌های ماندگار قرار بگیرند.
فراتر از گراش
بخشی از هدف روز گراش ایجاد فضای همدلی و افتخار بین شهروندان است اما هدف بزرگتر شناساندن گراش در سطح ملی و ساختن چهره و برند مطلوب از گراش در سطح کشور است.
در برنامه‌های امسال فرصتی برای این هدف فراهم نشد اما این گام اول است و با خسته نباشید به تلاش‌های دست‌اندکاران جشن اول، باید از تجربه‌های امسال برای برگزاری مطلوب روز گراش در سال‌های بعد کمک گرفت. برای برپا کردن روزی شایسته‌ی نام گراش
[این یادداشت به عنوان سرمقاله شماره ششم نشریه گراش – بهمن ۱۳۹۶منتشر شد]