هفت برکه (گریشنا): دو ماه از تغییر مدیر اداره‌ی جهاد کشاورزی می‌گذرد، هفته‌ی جهاد کشاورزی مناسبت خوبی بود تا برای آشنایی با علی جوکار، مدیر جدید به اداره جهاد کشاورزی سر بزنیم و سوالات کلی خود را از او بپرسیم و قول بگیریم در آینده، بعد از آشنایی کاملش با پیچ و خم‌های این اداره در گراش بار دیگر به سراغش برویم و این بار سوال‌های ریزتری را از او بپرسیم و منتظر جواب‌های کامل‌تری از او باشیم. این مصاحبه در شماره پنجاهم افسانه گراش منتشر شد.
جوکار، دارای دو مدرک تحصیلی لیسانس مهندسی عمران و کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی شاخه‌ی علوم باغبانی است.
او از سال ۶۶ که دانشجو بود به استخدام جهاد سازندگی درآمد سال ۶۸ در مدیریت جهاد سازندگی شهرستان داراب شروع به کار کرد. حدود بیست سال در جهاد سازندگی شهرستان داراب فعالیت داشت و بعد از ادغام وزارت جهاد سازندگی و جهاد کشاورزی به عنوان رییس اداره امور فنی و زیربنایی جهاد کشاورزی در شهرستان داراب معرفی شد که تا سال ۸۸ در آن‌جا مشغول بود. بعد از آن به عنوان مدیر جهاد کشاورزی به مدت هفت سال در شهرستان زرین دشت خدمت کرد که در انتهای سال ۹۴ به دلیل این که کاندیدای نمایندگی مجلس شورای اسلامی در شهرستان جهرم شد، استعفا داد.
دوازده سال ریاست سازمان نظام مهندسی داراب و زرین دشت و بیست و پنج سال سابقه‌ی مهندس ناظر بودن در حوزه‌ی شهرداری و مسکن نیز در کارنامه‌ی فعالیت‌های او می‌توان دید.
او از تاریخ دوازدهم اردیبهشت سال جاری، رییس جهاد کشاورزی شهرستان گراش شد.
تغییر الگوی کشت در شهرستان، بیشترین تولید با کمترین آب، تلاش برای استقلال کامل سازمان تعاون روستایی گراش از لارستان، رسیدگی به سیصد پرونده امور اراضی، جذب کمک خیرین برای ساخت ساختمان جهاد کشاورزی و همچنین جذب نیرو در صورت ساخته شدن ساختمان از جمله مسائلی بود که جوکار در این مصاحبه به آن اشاره کرد. او همچنین می‌گوید:«ما با باغ شهرهای قانونی مشکلی نداریم.»
قبل از آمدنتان به گراش شناختی از شهر داشتید؟
به واسطه‌ی این که برادرم قبلا به مدت ده سال در جهاد کشاورزی لار فعال بود به این منطقه رفت و آمد داشتم و از منطقه لارستان اطلاعاتی داشتم و از طرفی شهرستان زرین دشت که من به عنوان مدیر جهاد کشاورزی آن‌جا بودم، هم مرز با شهرستان لار بود و چون گراش قبلا بخشی ازشهرستان لار بود به خاطر همین من اطلاعات اولیه‌ای داشتم. البته دو، سه ماه قبل از این که بیایم این‌جا، چند بار از گراش بازدید داشتم و از بخش کشاورزی و مردم شهرستان گراش اطلاعاتی کسب کرده بودم.
با توجه به سابقه‌ی مدیریتی که دارید، وضعیت کشاورزی گراش را چطور می‌بینید؟
به دلیل خشکسالی‌های پی در پی و کمبود شدید آب مخصوصا در شهرستان‌های جنوبی، جهاد کشاورزی در وزارتخانه و سازمان دنبال این موضوع است که از همین مقدار آب و نزولات جوی کمی که وجود دارد حداکثر بهره‌برداری را داشته باشد. به همین خاطر مخصوصا در بحث اجرای آبیاری تحت فشار، آبیاری نوین خود دولت ۸۵ درصد تسهیلات بلاعوض به کشاورزان و بهره‌برداران می‌دهد. سیستم‌های انتقال آب، که آب را به صورت لوله یا کانال‌های مکانیزه انتقال می‌دهند و کمترین هدررفت آب از نظر تبخیر یا … داشته باشد نیز شامل تسهیلات می‌شود. بحث تسطیح لیزری، تسطیح نسبی و تسطیح علمی هم در دستور کار است که در بیش از هزار هکتار از زمینهای کشاورزی انجام شده و باز هم این روند ادامه دارد. تسطیح لیزری حدود بیست درصد می‌تواند در مصرف آب صرفه‌جویی کند. مکان‌هایی که مردم خودشان متقاضی باشند و کمک کنند جهاد کشاورزی این آمادگی را دارد که در تسطیح لیزری همکاری داشته باشد.
با توجه به کمبود آبی که وجود دارد رویکرد جهاد کشاورزی بیشتر به سمت کشت گلخانه‌ای است چرا که کشت گلخانه‌ای می‌تواند مصرف آب را تا یک دهم کاهش دهد و برداشت محصول هم تقریبا بین هفت تا ده برابر انجام می‌شود و در کشت‌های گلخانه‌ای نیز جهاد کشاورزی حمایت می‌کند، تسهیلات پرداخت می‌کند و کاملا مورد حمایت دولت است. ان‌شاالله با توجه به زمینهای که شهرستان گراش دارد می‌تواند کشت‌های فضای باز را به سمت کشت گلخانه‌ای رونق ببخشد تا کشاورزان و بهره‌بردارن بتوانند از حداقل‌های آب‌هایی که وجود دارد بیشترین بهره را ببرند.
آماری از میزان سطح کشت گلخانه‌ای وجود دارد؟
بله. تقریبا ما حدود سه هکتار کشت گلخانه‌ای داریم. ولی تعطیل شدن و کار خاصی انجام نمی‌دهند و مقدار کمی هم فعال هستند. ما درصدد هستیم گلخانه‌هایی که تعطیل شدند را رونق دهیم و گلخانه‌های جدید هم ایجاد کنیم تا بتوانیم با کمترین آب بیشترین تولید را داشته باشیم.
چه توصیه‌ای به کشاورزان یا سرمایه‌گذارانی که تمایل دارند وارد بخش کشاورزی شوند دارید؟ و پیشنهادتان کشت چه محصولی است؟
ما در انواع محصولات جالیزی می‌توانیم در شهرستان کار کنیم مثل گوجه فرنگی، خیارسبز، توت فرنگی، فلفل دلمه‌ای اکثر کشت‌های گلخانه‌ای در شهرستان قابل کشت است و می‌شود در همه‌ی این زمینه‌ها کار کرد. مخصوصا نشا برای گوجه فرنگی و بادمجان همه این‌ها امکان‌پذیر است و تا حدودی در حال انجام که می‌توانیم این‌ها را رونق بدهیم و با کمک مردم و بخش خصوصی به شهرستان‌ها و استان‌های دیگر صادر کنیم.
یکی از محصولاتی که از لحاظ اجتماعی در گراش اهمیت دارد نخل است وضعیت نخلداری شهرستان چطور است؟ و فکر می‌کنید چه تغییراتی در این بخش باید به وجود بیاید که بهره‌وری اقتصادی هم داشته باشد؟
بحث مهم ما بحث آب است. نخل‌هایی هم که کاشته شده بیشتر به صورت دیم بوده و این تولید کشت دیم، صرف دیم بودن اقتصادی نیست. ما می‌توانیم نخل‌هایی که وجود دارد با الگوهای سازگار با منطقه که ارزش بیشتری داشته باشد، جایگزین کنیم. مثل پیارم را که ارزش صادراتی دارد جایگزین گونه‌های نخل غیرمثمر یا کم ثمر کنیم که هم تولید اقتصادی داشته باشیم و هم فضای سبز خوبی برای شهرستان باشد.
الان در کل استان کدام محصول شاخص و نماد شهرستان است؟ کدام محصول اهمیت بیشتری دارد؟
در همه شهرستان‌ها و در کشور، محصول استراتژی،گندم است. ما جز شهرستان‌هایی است که به نسبت وسعت تولید گندم خوبی داریم.
کشت خرما مخصوصا در شهرستان گراش مناسب و خوب است که می‌شود روی آن کار کرد در کشت گیاهان دارویی و کشت‌های گلخانه‌ای مثل توت فرنگی نیز می‌توانیم کار کنیم که نمود خوبی داشته باشد. در بخش صنایع دام‌پروری دام و طیور هم شرایط خوبی داریم و در همه این زمینه‌ها می‌توانیم فعال باشیم.
ما روی تغییر الگوی کشت نیز داریم در شهرستان کار می‌کنیم. کشت نخود پاییزه در شهرستان در همین راستا است که خوب جواب داده و داریم تلاش می‌کنیم در سال‌های بعد این کشت بیشتر شود و گسترش پیدا کند. با توجه به مصرف آب کم و این که نرخ نخود مخصوصا در استان و شهرستان نرخ خوبی است و شرایط برای تولید آن هم در شهرستان مساعد است، می‌تواند جایگزین خوبی برای بعضی از کشت‌ها باشد.
بخش عمده‌ی کشاورزی که ما در شهرستان داریم مربوط به بخش مرکزی و بخش ارد است نگاه شما به این بخش‌ها به چه صورت است؟ و آیا امکان گسترش فعالیت نمایندگی در بخش ارد وجود دارد؟
ما در مرکز بخش ارد یک مرکز خدمات داریم که فاقد ساختمان است الان نیروهای ما آن‌جا مستقر هستند و در منزل اجاره‌ای دارند کار می‌کنند البته ما آن‌جا در حال ساخت یک ساختمان اداری هستیم که به مرحله‌ی ساخت فنداسیون رسیده و ان شالله به محض تامین اعتبار بتوانیم این ساختمان را بسازیم و مرکزمان را آن‌جا فعالتر کنیم. با توجه به این که حوزه‌ی کشاورزی ما در آن منطقه است برای رونق بخشیدن به آن بخش فعال هستیم و ان شاالله کمک کنیم تا آن بخش فعالتر شود و در بخش‌های کشاورزی کارهای خودشان را به نحو احسن انجام دهند.
برای فداغ برنامه‌ای ندارید که مرکزی تاسیس شود؟
درحال حاضر پوشش کشاورزی فداغ را از طریق مرکز خدمات جهاد کشاورزی ارد انجام می‌دهیم و اگر خدمات بیشتر هم بخواهیم از خود مدیریت شهرستان پیگیر می‌شویم. اگر منطقه فداغ به بخش تبدیل شود ممکن است ما مرکزی را از طریق سازمان جهاد کشاورزی به آن‌ها واگذار کنیم ولی در حال حاضر کلیه‌ی خدمات آن بخش به وسیله‌ی خدمات جهاد کشاورزی بخش ارد اداره می‌شود.
یکی از بحث‌هایی که در بخش کشاورزی داریم بحث صنایع مرتبط با کشاورزی است مثلا ما صنایع بسته‌بندی خیلی محدود داریم در این بخش آیا برنامه‌ای وجود دارد و یا باید از امکانات شهرستان‌های دیگر استفاده کنیم؟
ما پیگیر رونق دادن به صنایع تبدیلی بخش کشاورزی هستیم چند شرکت هم داریم که قبلا تاسیس شده که در تسهیلات مشکل داشتند ان‌شاالله در سال جاری با توجه به راه‌گشایی‌هایی که در کشور اتفاق افتاده بتوانیم به آن‌ها تسهیلات لازم را بدهیم و ان‌شاالله طرح تکمیل شود.
طرح‌هایی دیگر هم که در این راستا باشد در بحث صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی ما آماده هستیم در این موضوع با کشاورزان، بهره‌برداران و کسانی که بخواهند سرمایه‌گذاری کنند همکاری جدی داشته باشیم.
تعاونی‌هایی که فعال هستند و یا باید تشکیل شوند چه تعاونی‌هایی است؟
زیرمجموعه خود جهاد کشاورزی یک مجموعه صنفی داریم، تعاونی‌های تولید، تعاونی‌هایی روستایی، نظام مهندسی کشاورزی، کلینیک‌های گیاه پزشکی که با جهاد کشاورزی همکاری می‌کنند و زیرمجموعه بخش کشاورزی هستند. با توجه به این که زمان زیادی از استقلال شهرستان گراش نمی‌گذرد، ما مشکلات و معضلاتی در این مورد داریم سازمان تعاون روستایی ما هنوز کاملا از لارستان جدا نشده ولی در حال جدا شدن است خود تعاونی‌های تولید روستایی الان در مجموعه وجود دارند و ان‌شاالله با هماهنگی با سازمان جهاد کشاورزی و فرمانداری و سایر ارگان‌های مرتبط بتوانیم این تعاونی‌ها را کاملا در شهرستان مستقر کنیم و از مزایایی که این تعاونی‌ها می‌توانند در بخش کشاورزی داشته باشند، استفاده کنیم.
الان تعاونی فعالی هم داریم؟
بله. تعاونی‌هایی که نام بردم همه فعال هستند. تعاون روستایی هم الان یک سالی است به مسول آن سپرده شده و دنبال امکانات هستیم برای تهیه‌ی ساختمان وخودروی آن و تقاضا داریم مسولین همکاری کنند تا استقلال کامل پیدا کند و بتواند به بهره‌برداران خدمات برساند.
در بخش زمین و امور اراضی هم از نظر واگذاری و هم از نظر مدیریت واگذاری قبلی، سیاست‌های فعلی اداره جهاد کشاورزی چیست؟
سیاست فعلی ما همان سیاستی است که سازمان از قبل تعقیب می‌کرده ولی این یک شرایط خاصی دارد تغییر کاربری اراضی و تقسیم زمینهای زراعی به باغات شهر طبق قوانین مدیریت امور اراضی استان و وزارت جهاد کشاورزی، به طور کل ممنوع است مگر این که طرف از طریق قانونی این کار را تعقیب کرده باشد. این کارهایی که به صورت غیرقانونی اتفاق می‌افتد ممنوع است وما هم مطیع قانون هستیم و بحث جلوگیری از تغییر کاربری اراضی برای عدم تقسیم زمینهای زراعی به قطعات کوچکتر در دستور کار ما است و باید از زمینهای اراضی و تقسیم آن‌ها محافظت کنیم تا بتوانیم تولید خوبی داشته باشیم اگر قرار باشد ما همین مقدار زمین زراعی را تکه تکه کنیم، برای نسل آینده چیزی باقی نخواهد ماند. البته باغ شهر‌هایی که از طریق قانونی کارشان را انجام داده باشند ما با آن‌ها مشکلی نداریم.
آیا مدیریت تقسیم زمینهای ملکی نیز با شما است؟
بله. زمینهای ملکی هم مدیریتش با جهاد کشاورزی است. اداره امور اراضی، زیرمجموعه جهاد کشاورزی است و هر زمینی که در آن زراعت و باغ است جز زمین‌هایی است که تحت پوشش جهاد کشاورزی قرار دارد و باید از تغییر کاربری آن‌ها جلوگیری کنند مگر این که طرف از طریق مراجع قانونی مجوز رسمی دریافت کرده باشد.
در سال‌های گذشته حتی در مناطق نزدیک به شهر ما واگذاری‌هایی زیادی در طرح‌های کشاورزی داشتیم مثل طرح طوبی. برنامه‌ای برای بررسی این واگذاری‌ها دارید؟ و یا کاربری مورد نظر استفاده شده؟
بله. چون این موارد را دارم بررسی می‌کنم. برای زمینهای واگذار شده قبلی مدت زمان تعیین شده است یعنی اگر طی آن زمانی که به آن‌ها داده شده و یا تمدید‌هایی که انجام گرفته اقدامی انجام نگیرد این زمین‌ها اجبارا دوباره به دولت برگردانده می‌شود. بهتر است خود کشاورزان این کار را انجام دهند که به بازگشت زمینشان منجر نشود.
موردی هم از بازگشت زمین در امسال یا سال‌های گذشته داشتیم؟
من از گذشته اطلاعات کافی ندارم اما اگر زمینی برای یک کار مشخص به افراد یا اشخاصی واگذار شده باشد و این کار مشخص صورت نگرفته و به بهره‌برداری نرسیده باشد دولت این را تعقیب می‌کند که زمین به دولت برگردانده شود تا به اشخاص دیگری که این توانایی را دارند و می‌توانند زمین را به بهره‌برداری برسانند واگذار شود.
حرف بهره‌برداران هم این است که ما اگر بخواهیم الان بهره‌برداری کنیم مجوز آب وجود ندارد، چیکار باید بکنند؟
آن زمانی که این زمین‌ها را تحویل گرفتند زمین به صورت دیم اکثرا تحویل گرفتند و قرار شده کشت زمین را به صورت دیم انجام دهد مثلا فردی ده هکتار زمین برای نخل‌کاری به صورت دیمی تحویل گرفته ولی این کار را انجام نداده و یا به صورت نیمه کاره انجام داده یا باید بیاید و کارش را به اتمام برساند و یا اگر نمی‌تواند زمین را به اتمام برساند بیاید و زمین را عودت بدهد به دولت.
شما مشکل را کجا می‌بینید که ما این همه باغ شهر در اطراف گراش داریم؟
شاید قبلا مشکلی نبوده اما در حال حاضر تمام پرونده‌هایی که باغ شهر به صورت غیر قانونی دارند و یا زمینهای مزروعی خودشان را به باغ شهر تبدیل می‌کنند و یا به نوعی تغییر کاربری می‌دهند، همه پرونده در دادگاه دارند و اگر حکم صادر شود که بعضا صادر شده این‌ها به قلع و قمع می‌رسد وکاری هم به تعبات اجتماعی‌اش نداریم چون کلا این مشکلی است که برای کشور به وجود آمده ضمن این که بنده خودم عقیده دارم شهرستان گراش نباید با شهرستان‌های دیگر مثل سپیدان یا استان‌های شمالی کشور مقایسه شود ولی این هم نباید باشد که مردم به صورت غیرقانونی کارهایی کنند که هم خودشان متضرر شوند و هم شهرستانشان.
شما الان چند پرونده در دست پیگیری دارید؟
ما قریب سیصد پرونده در دست بررسی داریم.
در بحث زمین الان ممکن است واگذاری اتفاق بیافتد یا نه؟
بله. امکان واگذاری است ولی به این صورت که اگر کسی بخواهد طرح صنعتی بزند یا یک دامداری و مرغداری صنعتی راه بیاندازد و یا کار گلخانه‌ای انجام دهد، آب و چاه از قبل داشته باشد و یا با یکی مشارکت کند و بعد تقاضا کند همچنین زمین منابع طبیعی بلامعارض هم وجود داشته باشد این امکان وجود دارد از طریق مجاری قانونی و اداره امور اراضی جهاد کشاورزی طبق روال به او زمین واگذار شود و طرح را ارائه دهد. مخصوصا طرح‌هایی که در بخش کشاورزی، مستعد باشد.
از لحاظ ساختمان خود مدیریت جهاد کشاورزی در چه وضعیتی است؟
با پیگیری‌های که شد یک قطعه زمین حدود چهار هزار و هشتصد متر مربع از طریق اداره راه و شهرسازی به اداره جهاد کشاورزی واگذار شد و نقشه ساختمان هم آماده است دنبال این هستیم که پروانه ساختمانی بگیریم، ان شاالله به زودی عملیات اجرایی را شروع می‌کنیم.
برای این که هر چه سریعتر این ساختمان به بهره‌برداری برسد ما نیاز به کمک مسولین و خیرین داریم. الان ما مکانمان، مکان مناسبی نیست ما حدود بیش از سی نیرو داریم که این نیروهایمان در یک ساختمان مدرسه قدیمی اسکان دارند و مناسب شهرستان نیست که مدیریت جهاد کشاورزی در چنین مکانی مستقر باشد.
از لحاظ نیروی انسانی الان چه پست‌های خالی داریدکه باید اضافه شود به مجموعه مدیریت؟
ما تقریبا در همه پست‌ها نیرو داریم چون جدیدا حدود هیجده نیرو به مدیریت جهاد کشاورزی اضافه شده است. اگر ساختمان اداری به اتمام برسد و بقیه مراحل قانونی را طی کنیم چون شهرستان‌ها سطح‌بندی‌ان به ما اعلام می‌شودکه در چه صورتی ما می‌توانیم افزایش نیروی جدید داشته باشیم تا نیروهای تخصصی بیشتری وارد شهرستان شود.
امکان استخدام وجود دارد؟
استخدام به صورت سراسری است و از طریق دولت باید صورت بگیرد. اگر قرار باشد استخدامی صورت بگیرد ما نیازهایمان را به استان اعلام می‌کنیم و استان در سطح ملی پیگیری می‌کند. در کل پیگیری استخدامی‌ها از طریق سازمان جهاد کشاورزی و استانداری‌ها انجام می‌شود.
صحبت آخر؟
جهاد کشاورزی در راستای صرفه جویی از آب می‌تواند در زمینه تسطیح زمین، تکمیل سیستم‌های انتقال آب، لایه‌روبی قنات، اجرای آبیاری تحت فشار و آبیاری نوین، با کشاورزان همکاری خوبی داشته باشد و این باعث می‌شود ما در آب صرفه‌جویی کنیم و محصول بهتری تحویل جامعه بدهیم. و از طرف دیگر با توجه به این که جهاد کشاورزی در حوزه زراعت، باغبانی و گیاه پزشکی و… کارشناسان خوبی دارد می‌توانیم با استفاده از این کارشناسان به بهره‌برداران وکشاورزان برای تولید بیشتر، خدمات ارائه دهیم همچنین با رویکرد جدید سازمان جهاد کشاورزی ما می‌توانیم با استفاده از تسهیلاتی که دولت می‌تواند در اختیار کشاورزان قرار دهد از جمله تسهیلات آبیاری، تسهیلات آبیاری نوین، تسهیلات برای اعتبار عمرانی کانال‌ها، تسطیح لیزری و سایر خدمات‌ها عمرانی و کشاورزی با کشاورزان برای تولید بیشتر همکاری داشته باشیم و ان‌شاالله که کشاورزان در جهت بهتر شدن وضعیت کشاورزی شهرستان، از این مزایا استفاده کنند.
