اختصاصی گریشنا – حبیبه بخشی: از چند روز مانده به محرم، خیابانها و کوچهها و همهی مردم سیاه پوشیدهاند و آمادهی عزاداری امام حسین (ع) میشوند. از گوشه و کنار این شهر صدای طبل و نوحهخوانی به گوش میرسد. هر کدام از هیأتها با نصب پارچه بر در و دیوار با شور و حال حسینی، خودشان را برای عزاداری از این ماه آماده میکنند و همه در تلاشاند تا خالصانه مجلسی در شأن سالار شهیدان برپا کنند. در این شور و حال هیأتها و حسینیهها نیز از قافله عقب نمانده و برنامههای مختلفی را برای این ماه تدارک دیدهاند، برای اطلاع یافتن از این مراسمها با مسئولین هیاتها تماس گرفتیم و برنامهها را از آنها پرسیدیم.
حسینیه اعظم
عادل درخشنده مسئول حسینیه اعظم برنامه ایام محرم و صفر را در حسینیه چنین خلاصه میکند: «برگزاری زیارت عاشورا هر صبح ساعت هفت؛ و مجلس سخنرانی هر شب ساعت نه با سخنرانی حجتالاسلام و المسلمین حاج شیخ علیرضا علم الهدی. برگزاری سینهزنی گراشی توسط احمدرضا تاجبخش. پذیرایی از عزاداران شهر در ظهر عاشورا.»
حسینیه ولی عصر (عج)
حاج قاسم متین مسئول حسینیه ولی عصر (عج) درباره فعالیت این حسینیه میگوید: «از شب اول ماه محرم زیارت عاشورا ساعت ۸:۴۵ برگزار میشود و از ساعت ۹ به بعد سخنرانی توسط حاج آقا شریفی تا شب پانزدهم صورت میگیرد. از شب پانزدهم تا سیام نیز سخنرانی توسط حاج آقا بصیری و مداحی توسط مداحان شهر بر پا میشود.» از دیگر فعالیتهای این حسینیه، برگزاری زیارت ناحیهی مقدسه در بعداز ظهر عاشورا، سخنرانی از اول صفر به مدت پنج شب توسط مداح دعوت شده از قم، و سخنرانی در شب اربعین است که سخنران آن هنوز مشخص نیست.» متین در ادامه از هیأت زنجیرزنی علی بن موس الرضا (ع) میگوید که بعد از سخنرانی حاج آقا شریفی، تا ساعت ۱۱ برنامه خواهد داشت. حرکت این هیات از خیابان آبیاری شروع و به حسینیهها و تکیه شهدا خاتمه مییابد. این زنجیرزنی تا روز عاشورا ادامه دارد.
حسینیه ابوالفضل (ع)
حاج محمدعلی فقیهی مسئول حسینیه ابوالفضل (ع) فعالیت این حسینیه را در ایام ماه محرم و صفر چنین بیان میکند: «صبحها ساعت هفت زیارت عاشورا توسط مداحان عباسپور، غیاثی و عبدالی برگزار میشود و بعدازظهرها نیز از ساعت سه و نیم تا پنج سخنرانی توسط حاج آقا عباسزاده و محسنزاده صورت میگیرد. سخنرانی، مداحی و سینهزنی تا شب سیزده محرم ادامه دارد. شبها دسته زنجیرزنی هیأت حضرت ابوالفضل (ع) و دسته سینهزنی هیأت متوسلین به قاسم بن حسن (ع) از ساعت هفت و نیم شروع میشود. در ماه صفر نیز هر عصر سخنرانی و هر صبح زیارت عاشورا در این حسینیه برگزار است. روز پنجم صفر هم مراسم مصیبت (شبیه) حضرت رقیه (س) توسط اعضای بیت النور اجرا می شود.»
حسینیه حاج علیرضاخانی
فرهاد حسنزاده مسئول حسینیه حاج علیرضاخانی می گوید: «در این دو ماههی محرم و صفر، روضهخوانی و سخنرانی هر شب در این حسینیه برگزار میشود، که سخنران در دههی اول حجت الاسلام و المسلمین ابطحی است و هر ده شب یک بار از مداحان دیگر نیز جهت سخنرانی و روضهخوانی دعوت میشوند.» او در ادامه با اشاره به فعالیت حسینیه سنگ آوی افزود: «از ۱۱ محرم تا آخر ماه صفر هر صبح ساعت ۹ روضهخوانی توسط مداحان شهر بر پا میشود. و در روز تاسوعا نیز برگزاری هیأت سینهزنی و پذیرایی ناهار و شربت از عزاداران از جمله فعالیت این حسینیه میباشد.»
تکیه شهدا
حاج محمد نیساری مسئول «تکیه شهدا»ست. او میگوید: در طول ده شب در تکیه شهدا برنامه برگزار می شود و همه دستههای سینهزنی و زنجیرزنی در مسیر عزاداری خود سری نیز به تکیه شهدا میزنند. تکیه شهدا از دو دسته هیأت سینهزنی ثارالله (ص) و دسته زنجیرزنی علیاصغر (ع) تشکیل شده است.
عبدالکریم جعفری مسئول هیأت ثارالله (ص) (هیأت رزمندگان اسلام) در یک تماس تلفنی در مورد این هیات میگوید: «عزاداران هیات سینهزنی از شب اول به مدت پنج شب در تکیهی شهدا سینه میزنند و از شب پنجم به سمت خیابان حرکت میکنند. صف سینه زنی در روزهای اول به سمت حسینهی حاج علیرضاخانی و حسینیههای قدیمیتر گراش حرکت میکند و در روزهای بعد به دلیل ازدحام جمعیت در صف سینهزنی، این هیأت به سمت حسینیه اعظم و دیگر حسینیهها میرود. از دیگر برنامههای هیات، مراسم سینهزنی در جوار قبور شهدا در روز تاسوعاست و در روز عاشورا نیز بعد از برگزاری نماز جماعت در مسجد ولی عصر (عج) از عزاداران پذیرایی میشود.
هیأت زنجیرزنی علی اصغر (ع) که زیر نظر یعقوب مهرابی اداره میشود، از شب دوم محرم تا شب دهم از ساعت هشت و نیم مراسم خود را شروع میکند و از شب پنجم به سمت حسینیه اعظم و دیگر حسینیهها راهی میشود. این هیات با هماهنگی دیگر هیاتها در شب یازدهم جنب گلزار شهدا مراسم تعزیهخوانی اجرا میکند.
هیاتهای گراش
برنامههای هیأت صاحبالزمان (عج) با مسئولیت محمدحسن نامآور فقط در سالن مسجد صاحبالزمان (عج) انجام میگیرد. از اول ماه محرم برنامه مداحی و سخنرانی از مداحان و روحانیون شهر برقرار است و در صورت استقبال از این مجالس، برنامه مداحی و سخنرانی نیز تا آخر ماه صفر ادامه خواهد داشت. برگزاری زیارت عاشورا هر صبح و پذیرایی صبحانه از دیگر فعالیتهای این هیات است.
غلامعباس بخشی مسئول هیأت حضرت زینب (ع)، فعالیت این هیات را اینگونه برشمرد: برگزاری زیارت عاشورا از روز اول ماه محرم تا آخر صفر در مسجد سیفالدین از ساعت هفت صبح؛ برگزاری زیارت عاشورا از ساعت ۸ شب در ماه صفر؛ و بعد از آن سخنرانی و مداحی توسط سید نورالدین رسولی و یکی دیگر از مداحان؛ و همچنین پخت حلیم در شب اربعین و ۲۸ صفر توسط اهالی آن مسجد و خیرین.
علی دیباچی مسئول هیأت قمر بنی هاشم (ع) (دسته سینهزنی سنتی) میگوید: «دسته سینهزنی سنتی سیار از شب پنجم محرم تا شب دهم ساعت نه و ربع از جلو مسجد صاحب الزمان با شروع زیارت عاشورا به سمت حسینیه اعظم برگزار میشود. صبح روز تاسوعا نیز این دسته سینهزنی از حسینیه کربلای نقی به سمت مسجد صاحب الزمان (عج) حرکت میکنند. در دهه اول محرم بعد از نماز مغرب و عشاء به مدت نیم ساعت سخنرانی توسط حجت الاسلام و المسلمین حسینی برگزار میشود.» دیباچی در آخر به برنامه پخت روز تاسوعا در مسجد صاحب الزمان (عج) اشاره کرد.
هیأت جوانان قمر بنیهاشم (ع) که زیر نظر ابوالفضل دیباچی اداره میشود و به سینهزنی شور معروف است، در دهه اول از ساعت هشت شب در زیر زمین مسجد صاحب الزمان برنامههایی از قبیل سخنرانی، مداحی و سپس سینهزنی شور را برگزار می کند. مداح آن حاج محمدحسن عباسپور و نوحهخوانان هم خسرو جولافیان، عبدالهادی موغلی، حاج محمدحسن عباسپور و دیگر مداحان شهر هستند. چهارشنبه شبها نیز مراسم هفتگی هیأت در طول سال برگزار میشود. دیباچی در ادامه به برقراری ایستگاه صلواتی در دهه اول جنب اداره اوقاف برای پذیرایی از هیأتها و عزاداران حسینی و همچنین کارهای فرهنگی و مسابقات که در طول سال در آن مکان صورت میگیرد اشاره میکند.
محمدجواد حسنی مسئول هیأت جاننثاران حیدر کرار (ع)، مراسم زنجیرزنی دوضرب از جلو مدرسه علمیه چهارده معصوم (ع)، عزاداری ویژه صبح روز تاسوعای حسینی و حرکت به طرف روستای زینلآباد و سوگواری در حسینیه سیدالشهداء زینل آباد را از جمله فعالیت های این هیأت برشمرد.
مهدی نیساری مسئول هیأت امام سجاد (ع) گفت: «این هیأت که از مجموعه تعزیه، روضهخوانی و مصیبت تشکیل شده است از روز چهارم فعالیت خود را جهت تمرینات و آماده کردن مکان و تمرینات سوارهنظام و پیادهنظام و غیره آغاز میکند و خودشان را برای شب یازدهم محرم، شب شام غریبان روبروی هلال احمر آماده می کنند تا واقعه ظهر عاشورا تا به اسارت بردن اهل بیت را در این تعزیه بازسازی کنند.» او در ادامه افزود: «تعداد شرکتکنندگان در تعزیه شصت الی هفتاد نفر سواره نظام و پیاده نظام است، و مجری و صحنهگردان نیز بیست و پنج نفر میباشد. هر ساله جمعی از اهالی منطقه و شهرهای اطراف از جمله شیراز، خنج، جهرم و غیره برای دیدن این تعزیه گرد هم میآیند.»
مسئول هیأت انصارالحسین (ع)، محمدجواد حاجیپور، میگوید: «این هیأت سینهزنی از شب دوم محرم تا شب هفتم از ساعت نه مقابل هنگ برگزار میشود و به سمت مدرسه علمیه حرکت می کنند. روز تاسوعا نیز این دسته سینهزنی برقرار است و سپس در ظهر تاسوعا از عزاداران پذیرایی به عمل می آید.»
مسئول هیأت نورالائمه، طلعت علیپور، فعالیت این هیأت را چنین ذکر می کند: «در ده شب اول ماه محرم سخنرانی در حسینیه ابوالفضل (ع) توسط حجت الاسلام و المسلمین مسلم محسنزاده برگزار میشود و همزمان با این سخنرانی برای خانوادهها، هیأت نورالائمه برای کودکان کلاس نقاشی، شعر و قصههای قرآنی و غیره در دو کلاس و در دو مقطع پیشدبستانی و ابتدایی تشکیل میدهد. از جمله فعالیت این هیأت بعد از دهه محرم شروع تمرین برنامهی غنچهی یاس ویژه برنامه حضرت رقیه (س) برای اجرای آن در روز پنجم صفر میباشد.»
به گفته فرهاد قاسمی، مسئول هیأت زنجیرزنی عاشقان سیدالشهدا (ع) واقع در شهرک شهید بهشتی، انتهای بلوار ملاصدرا، این هیأت مراسم خود را از شب اول محرم از ساعت هشت و نیم با زیارت عاشورا و بعد از آن رأس ساعت نه با مراسم زنجیرزنی شروع میکند. مسیرهای حرکت این هیأت در این ده شب به شرح زیر است: شب اول: شروع و پایان در تکیه هیأت؛ شب دوم: دسته زنجیرزنی به سمت بلوار شهید بندی و مسجد حضرت خدیجه کبری (س)؛ شب سوم: به سمت بلوار ملاصدرا و خاتمه آن در تکیه هیأت؛ شب چهارم: به سمت بلوار کوثر و خاتمه آن در هیأت امام حسین (ع)؛ شب پنجم: به طرف مرکز شهر و خاتمه آن در حسینیه اعظم؛ شب ششم: به طرف حسینیه حاج علیرضاخانی؛ شب هفتم: به سمت قدمگاه حضرت ابوالفضل (ع)؛ شب هشتم: به طرف مدرسه علمیه چهارده معصوم؛ شب نهم: به سمت مرکز شهر و خاتمه آن در حسینیه حضرت ولی عصر (عج)؛ روز تاسوعا: به سمت بلوار شهید بندی، بلوار ملاصدرا، بلوار دانشگاه و برگشت آن به سمت تکیه هیأت؛ شب دهم: به سمت مرکز شهر؛ روز عاشورا: نماز جماعت در تکیه هیأت و پذیرایی و نهار؛ و شب یازدهم: اجرای نمایش میدانی «خورشید در خرابه» و مراسم شام غریبان در تکیه هیأت عاشقان سیدالشهدا (ع).
محمد رستمپور، کارگردان نمایش میدانی «خورشید در خرابه» نیز توضیح میدهد: «این گروه نمایشیِ هیأت هر ساله یکی از وقایع کربلا را به صحنه می برد. امسال در نظر داریم نمایش را از روز دوم محرم، یعنی ورود کاروان به کربلا و شهادت حضرت ابوالفضل عباس (ع) در شط فرات، جنگ روز عاشورا و شهادت حضرت سیدالشهد (ع)، اسارت اهل بیت و حرکت به طرف شام، و شهادت حضرت رقیه (س) در خرابه شام را به تصویر بکشیم.» این نمایش شب یازدهم محرم در تکیه هیأت سیدالشهدا (ع) رأس ساعت نه اجرا می گردد.
اکبر خیلتاش، مسئول هیأت محبین حضرت زینب (س) نیز می گوید: «به دلیل مشکلاتی که سال پیش به وجود آمد، امسال با مسجد صاحب الزمان (عج) همکاری داریم. این هیات سینهزنی را از ششم محرم تا روز عاشورا در این مسجد اجرا خواهد کرد و در روز تاسوعا نیز با سینهزنی و عصر با زنجیر زنی مهمان خیابان ها خواهد شد.»
هیأت محبین اهل بیت (ع) (هیأت مجمع القرآن)، زیر نظر حجت الاسلام و المسملین بصیری فعالیت خود را در حسینیه حاج شاجان شروع کرده است. این هیأت از سال ۱۳۷۶ راهاندازی شده که مراسماش آن اوایل در مسجد امام حسن مجتبی (ع)، متعلق به مجمع القرآن، برگزار میشد؛ و بعدها مراسم این هیأت به زیرزمین مسجد جوادالأئمه منتقل شد. اکنون حدود دوازده سال است که مراسم هیات در حسینیه حضرت علی اکبر (ع) (حسینیه حاج شاجان) برگزار می شود. این هیأت در دوازده شب اول ماه محرم فعالیت خود را به صورت زیر ارائه می دهد: ابتدا پخش کلیپ و زیارت عاشورا و قرائت قرآن در ساعت هشت و نیم، سپس سخنرانی توسط حجت الاسلام و المسلمین حسینی، و بعد از آن مداحی توسط مداحان شهر و در نهایت پذیرایی از عزاداران در ظهر عاشورا.
هیأت بینالحرمین (هیأت سینهزنی گراشی)، امسال اولین سالی است که فعالیت خود را در دههی محرم آغاز کرده است. علیاکبر مقتدری مسئول هیأت بین الحرمین می گوید: «این دستهی سینهزنی ویژه جوانان و نوجوانان است که از اول محرم تا عصر روز عاشورا در مسجد امام رضا (ع) برنامه خواهد داشت. مراسم از ساعت سه و نیم عصر با خواندن زیارت عاشورا توسط یونس یونسی و علیرضا پاکدل و سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین حسن یوسفی آغاز میشود و سپس با سینهزنی گراشی تا نیم ساعت قبل از اذان مغرب خاتمه می یابد. ایستگاه فرهنگی در داخل مسجد که برنامههای مذهبی در آن ارائه می شود، از فعالیتهای این هیأت در طول دهه محرم است.»
هیأت امیرالمؤمنین (ع) زیر نظر غلامعباس سپهر اداره میشود. این هیأت زنجیرزنی از شب اول ماه محرم تا شب یازدهم در مسجد امیرالمؤمنین (ع) برقرار است. مهروری، از اعضای هیأت امنای مسجد، می گوید: «از شب اول محرم تا شب یازدهم مراسم سخنرانی، مداحی و زنجیرزنی داریم که مداحان بومی و غیربومی در این مجالس همکاری دارند. از روز اول محرم تا روز نهم، هر روز بعد از ظهر در ورودی بلوار شهید منفرد، منتهی به مسجد، از عزاداران پذیرایی می شود. از شب ششم، آقازاده از جهرم نیز به مداحان این مجلس ملحق خواهد شد. روز هفتم ماه محرم، همزمان با شهادت حضرت ابوالفضل (ع) نیز ویژهبرنامهای داریم همراه با پخت حلیم و توزیع آن بین مردم. در روز عاشورا مراسم عزاداری همراه با پذیرایی ناهار از عزاداران و در شب آن، مراسم شام غریبان سنتی که حدود یک سال است که از روبهروی مسجد امیرالمؤمنین (ع) به طرف شهر برگزار میشود. در روز سیزده محرم، روز سوم شهادت امام حسین (ع) نیز مراسم عزاداری ویژه همان روز در مسجد برگزار میشود. اربعین و بیست و هشتم صفر نیز مراسم عزاداری همراه با پذیرایی از مردم برقرار است. در این دو ماه، هر صبح بعد از نماز جماعت برنامه زیارت عاشورا، پذیرایی صبحانه و سپس ورزش پیادهروی با شرکت تعدادی از نمازگزاران برگزار خواهد شد.»
علی صفری، مسئول هیأت یاوران مهدی (عج) گفت: «هیأت سینهزنی یاوران مهدی از شب اول محرم تا شب دهم، از جلوی حسینیه حاج علیرضاخانی به سمت تکیه شهدا و حسینیه اعظم حرکت میکنند و در آخر به حسینیه چهارده معصوم بازمی گردد. صبح روز تاسوعا این هیأت در حسینیه سنگ آوی، بعد از خواندن نماز جماعت و زیارت عاشورا و پذیرایی صبحانه، سینهزنی خود را آغاز کرده و به سمت خیابان می رود و در آخر به همان حسینیه بازمی گردد و سپس بعد از نماز ظهر پذیرایی می شود. این هیأت چند سال متوالی است که در اربعین در کنار بلوار شهدا تعزیه برگزار میکند.»
هیأت عاشقان مهدی (عج) با مدیریت عبدالرسول افشار، اجرای دعای ندبه را در ایام محرم و صفر از برنامههایش اعلام کرده است. این مراسم هر صبح جمعه در این مکانها برگزار می شود: هفته اول آن در حسینیه حاج شاجان (حسینیه علی اکبر (ع))؛ هفته دوم در منزل پورکریمی؛ هفته سوم در مسجد امام زین العابدین (ع)؛ و پنج هفته باقی مانده در کنار مقبره شهدای گمنام.
مرتضی زارعی، مسئول هیأت شاهزاده قاسم (ع)، می گوید: «حرکت این هیأت زنجیرزنی از شب اول ماه محرم تا شب شام غریبان از کنار مسجد امام سجاد (ع) شروع می شود و به سمت بقعه شیخ عبدالله حرکت می کند و مجدداً در کنار مسجد امام سجاد (ع) توقف می کند. شب ششم نیز در جلوی هیأت به صورت نمادین تعزیه میدانی مربوط به شهادت طفل ششماههی امام حسین (ع) حضرت علی اصغر (ع) برگزار میشود. صبح تاسوعا نیز حرکت دسته زنجیرزنی از کنار مسجد امام سجاد (ع) شروع و در مسجد امام موسی کاظم (ع) پایان مییابد.»
هیأت مهاجرین افغانی که حسنعلی یوسفی آن را اداره میکند، شامل هیأت زنجیرزنی و سینهزنی است. مراسم این هیأت از شب اول محرم تا شب یازدهم در مسجد امام سجاد (ع) از ساعت نه تا یازده و نیم شب برگزار می شود. شروع این مراسم بعد از نماز مغرب و عشاء با تلاوت قرآن با صدای غلامعلی یوسفی است، و پس از آن سخنرانی توسط حجت الاسلام و المسلمین مصباح و مداحی توسط استاد عوض انجام میگردد. در روز و شب عاشورا نیز در مسجد امام سجاد (ع) از مهمانان پذیرایی خواهد شد.
هیاتهای روستاهای گراش
منوچهر پورشمسی مسئول هیأت علمدار کربلا (ع) (در زینلآباد) میگوید این هیات این برنامهها را تدارک دیده است: «در دهه اول محرم در حسینیه سیدالشهداء (ع) با حضور مردم عزادار زینلآباد و هیأت علمدار کربلا و با سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین خرسند مراسم برگزار می شود، که از روز اول تا ششم محرم از ساعت هفت تا هشت سینهزنی، از هشت تا نه سخنرانی و از نه تا ده و نیم دسته زنجیرزنی بر پا میشود. در دهه اول محرم صبحها ساعت هفت تا هشت زیارت عاشورا توسط حجت الاسلام و المسلمین خرسند خوانده می شود. همچنین در این حسینیه جلسات احکام، ویژه خواهران، و اخلاق در خانواده با حضور این روحانی از ساعت سه و نیم تا چهار در طول این ده روز دایر میباشد. در روزهای تاسوعا و عاشورا شاهد حرکت دستهی زنجیرزنی از شبکه بهداشت روستا تا حسینیه سیدالشهداء (ع) هستیم و همچنین بعد از ظهر روز تاسوعا، حرکت هیأت عزاداری علمدار کربلا به سمت امامزاده سبزپوش انجام میگردد. در روز تاسوعا و عاشورا مردم عزادار دعوت سفره کریمانه حضرت سیدالشهداء خواهند بود.»
مسئول هیأت یاوران سیدالشهدا (ع) (روستای خلیلی)، محمد تقدیری، در مورد برنامه هیأت میگوید: «از شب اول محرم تا شب یازدهم در حسینیه مالک اشتر برنامه خواهیم داشت. برنامهها از این قرار است: ابتدا نماز جماعت و سپس خواندن زیارت عاشورا و بعد از آن مراسم زنجیرزنی و سینهزنی برگزار خواهد شد. سپس سخنرانی توسط حجت الاسلام و المسلمین حسینینژاد و مداحی توسط مداحان خلیلی انجام میشود. صبح ها از ساعت ده و نیم تا قبل از اذان ظهر مراسم سینهزنی و زنجیرزنی و روضهخوانی برقرار است که در هشتم، نهم و دهم محرم پذیرایی خواهیم داشت. همچنین در روز اربعین و بیست و هشتم ماه صفر نیز برنامه اجرا خواهد شد. مداحان این برنامه شیخ محمود پورماندنی، شیخ سجاد زراعتی، محمدرضا پورماندنی، غلامشاه قائدی، معراب قائدی، حسین دشتبان، قاسم دشتبان و… هستند. دستههای سینهزنی و زنجیرزنی هر شب بعد از پایان این مراسم به سمت حسینیه ابوذر غفاری حرکت میکنند.»
هیأت حضرت ابوالفضل العباس (ع) در حسینآباد که با مسئولیت محمد فروتن اداره میشود، از روز چهارم تا روز یازدهم فعالیت خود را در حسینیه الزهرا (س) آغاز میکند. هر شب بعد از نماز مغرب و عشاء سخنرانی و مداحی و بعد از آن نیز سینهزنی و زنجیرزنی در حسینیه برگزار میشود.
دیگر هیاتها
هیأت متوسلین به کتاب الله و عترت با مدیریت حسن باقرپور تنها در ماه مبارک رمضان برنامه میریزند و در ماه محرم برنامهای ندارند. برنامهی هیاتهای دیگر نیز در صورت همکاری این هیاتها با گریشنا به اطلاع همشهریان خواهد رسید.