هفتبرکه: نمایشگاه خوشنویسی اساتید گراشی، محمد تمیز و محمد جواد اکبری، به همراه نمایش آثار جمعی از خوشنویسان برتر جنوب، با حضور مهمان ویژه، استاد علیرضا تَل جَنگانی، استاد برجسته و صاحبسبک خوشنویسی ایران، در گالری اُ، گشایش یافت.
صبح روز پنجشنبه، ۲۰ آذرماه ۱۴۰۴، تَل جَنگانی در بخشی از گفتگوی اختصاصیاش با هفتبرکه، در رابطه با روند هنر خوشنویسی بین اساتید گراش و منطقهی جنوب گفت: «بار اول حدود بیست سال پیش بود به این منطقه آمدم. خیال من از این بابت راحت است که اگر یک موقع دغدغهی این را داشتم که آیندهی خوشنویسی چه میشود، امروز با خیال راحت میگویم، حداقل تا پنجاه-شصت سال آینده این نسل ادامه خواهد داشت.»
تَل جَنگانی: خوشنویسی درمانی برای گریز از دنیای شتابزدهی فعلی است
به گزارش هفتبرکه، نمایشگاه خوشنویسی آثار برگزیدهی محمد تمیز و محمد جواد اکبری و ۲۳ خوشنویس برتر که از هنرجویان استاد علیرضا تَل جَنگانی بودهاند و اکنون در سطوح ممتاز و فوق ممتاز هستند، به همراه یک تابلو برگزیده از استاد تل جنگانی، با برگزاری مراسمی در سالن سینما فرهنگ، آغاز شد. این نمایشگاه در محل گالری اُ، کنار سینما فرهنگ، از پنجشنبه ۲۰ آذرماه تا روز سهشنبه ۲۵ آذرماه ۱۴۰۴، از ساعت ۱۶ تا ۲۱ میزبان علاقهمندان هنر خوشنویسی از گراش و شهرهای اطراف خواهد بود. این نمایشگاه به لحاظ سطح کیفی آثار، یکی از برترین نمایشگاههای خوشنویسی طی سالهای اخیر در منطقه است.
استاد علیرضا تل جنگانی که حدود بیست سال قبل برای برگزاری دورهی ممتاز و فوق ممتاز به گراش سفر کرده است، در گفتگوی اختصاصی با هفتبرکه و در حاشیهی این نمایشگاه، با تحسین روند رو به رشد هنر خوشنویسی در بین اساتید و هنرجویان گراشی گفت: «این روند اصلا با بیست قبل قابل مقایسه نیست. ما بیست سال قبل که آموزش در این منطقه را شروع کردیم، بچهها خوشنویسانی بودند که تازه مقطع ممتاز را گذرانده بودند. الان هر کدام از این دوستان تبدیل به مدرسان با تجربه و باسابقهی فوق ممتاز شدهاند که هر کدامشان در حیطهی خودشان و در جایی که کار میکنند، اساتید بسیار باتجربهای هستند و از وجود و آموزششان تعداد کثیری فارغالتحصیل بیرون آمده است. خیال من از این بابت راحت است که اگر یک موقع دغدغهی این را داشتم که آیندهی خوشنویسی چه میشود، امروز با خیال راحت میگویم، حداقل تا پنجاه-شصت سال آینده این نسل ادامه خواهد داشت.»
او در بخشی دیگر از این گفتگو، به تاثیر چندوجهی خوشنویسی در دیگر جنبههای زندگی و رشد فکری کودک اشاره کرد و گفت: «به نظرم باید به جنبههای دیگر خوشنویسی هم دقت شود. ما اگر میخواهیم کودکانمان منظم باشند، اگر میخواهیم ارتباط بین مغز و دست کودک به درستی برقرار شود، اگر میخواهیم روند فکر یک کودک منطقی باشد، اینها آن بخشهایی است که با خوشنویسی کردن به دست میآید. منتها موقعی که ما صحبت خوشنویسی میکنیم، همه به این فکر میکنیم که یک جمله را داریم زیبا مینویسیم. در صورتی که تاثیرات غیرمستقیم این بسیار بسیار زیاد است. در خیلی از کشورها میگویند بچهها در مقطع دبستان حتما باید یک هنر شنیداری مثل موسیقی و یک هنر دستی را کار کنند.»
استاد تل جنگانی خوشنویسی را درمانی با پشتوانهی ۸۰۰ساله در دنیای پر هیاهوی امروز میداند و میافزاید: «ما خوشنویسی نستعلیق را با سابقهی ۸۰۰ ساله داریم، که جواب خودش را پس داده است. اگر بچهها در طول هفته، ساعاتی را به خوشنویسی با قلم، نه با خودکار؛ بپردازند، در ارکان دیگر زندگیشان هم تاثیر زیادی دارد. چون ارتباط مابین مغز و دست برقرار میشود. اگر فرد بخواهد فردا در زمینه جراحی فعالیت کند، جراح متبحرتری خواهد شد و دستش بهتر کار کند. از لحاظ نظم یک نظم فکری و منطقی به نویسنده میدهد. در هر زمینهای خوشنویسی به فرد کمک میکند. خوشنویسی رشتهای است که در تمام مقاطع میتواند مفید باشد، ضمن اینکه در دنیای پر از هیاهوی فعلی که از در و دیوار مظاهر تکنولوژی روی سر ما ریخته است، ریشههای ما را در سنت حفظ میکند و موجب میشود ریشههای ما در سنت باقی بماند، و به نوعی تراپی باشد و درمان باشد برای گریز از دنیای شتابزدهی فعلی.»
دربارهی استاد تل جنگانی، میتوانید اینجا بیشتر بخوانید.
فتحی: هنر خوشنویسی با هویت ما گره خورده است
در آیین گشایش این نمایشگاه، با حضور حجتالاسلام بخشایشپور، امام جمعهی گراش؛ قاسم فرسوده، معاون فرماندار؛ علیرضا دانشور، رییس شورای اسلامی شهر؛ جواد کارگران از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس؛ سجاد فتحی، رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، صادق رحمانی، رییس هیات مدیره موسسهی هفتبرکه؛ و مهمانان و هنرجویان و علاقهمندان هنر برپا شد، پس از پخش سرود جمهوری اسلامی، آیاتی از قرآن و کلیپ «سلام بر گراش»، در ابتدا سجاد فتحی، رییس ادارهی فرهنگ و ارشاد اسلامی در صحبتهایی با تبریک ولادت حضرت فاطمه (س) و روز زن، گفت: «هنر خوشنویسی همواره حامل اخلاق و معنا است و هیچگاه به صرف نشان دادن زیبایی نبوده است و این نشان دادن زیبایی در خدمت مفاهیم و ارزشهای ایرانی-اسلامی و فرهنگ بوده است و تفکیک بین اندیشه و خوشنویسی به هیچ وجه ممکن نیست. هنر خوشنویسی با هویت ما گره خورده است.»
فتحی در مورد سطح کیفی این نمایشگاه گفت: «من در مدت شش سالی که در گراش هستم، حداقل در گراش و منطقه، نمایشگاهی در این سطح و با این کیفیت ندیدهام و بدون شک این نمایشگاه آغازی برای جریانسازی در عرصهی خوشنویسی منطقهی ما خواهد بود. اساتیدی که میزبان ما هستند، چراغ راهی هستند و این ثمره و نتیجهی تلاشهای استاد جنگانی است.»
اکبری: استاد تل جنگانی یک انسان وارسته است
سپس محمد جواد اکبری، استاد فوق ممتاز خوشنویسی، که آثار برگزیدهاش در این نمایشگاه به نمایش در آمده در صحبتهایی با خیر مقدم به مهمانان و استاد تل جنگانی گفت: «فکر میکنم استاد تل جنگانی نیاز به معرفی نداشته باشد. استاد تل جنگانی یک استاد بینالمللی و کشوری هستند. ایشان علاوه بر تخصصشان در حوزهی خط و دانششان در حوزهی خوشنویسی، یک انسان بسیار وارسته، اخلاقمدار، متواضع و فروتن است و در اولین برخورد، انسان جذب اخلاق و رفتار و منش ایشان میشود.»
اکبری به سابقهی حضور استاد جنگانی در گراش و ارتباط او با انجمن خوشنویسان و اساتید و هنرجویان آن بازگشت و گفت: «استاد تل جنگانی از زمان افتتاح انجمن خوشنویسان گراش، همراه و همیار ما بودهاند، بارها مساعدت میکردند و از سال ۱۳۸۶ که انجمن خوشنویسان گراش تاسیس شد، ایشان هم تشریف داشتند و همیشه کمکهایشان شامل حال ما بوده و ادامه دارد. از برکت ایشان توانستهایم در انجمن گراش هنرجویان زیادی را تربیت کنیم. از ابتدای تاسیس انجمن تا الان، حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر هنرآموز خوشنویسی داشتهایم در سطوح مختلف. امیدواریم سایهی پر خیر و برکت ایشان از سر خوشنویسان کل کشور، استان و به خصوص منطقهی ما کم نشود. اکثر اساتیدی که اینجا هستند، شاگردان استاد بودهاند. نمایشگاه گراش بخش کوچکی از آثار هنرجویان ایشان است.»
تل جنگانی: جهانی که در اطراف میبینیم، بازتاب وجود خودمان است
نوبت به مهمان و میزبان این نمایشگاه، استاد تل جنگانی رسید. او در ابتدای صحبتهایش ضمن خیر مقدم به مهمانان و تبریک روز زن، گفت: «پناه میبرم به خدا از شر نفسی که تعریف میشود. انسان موقعی که صحبتی میکند، انسان جهانی که در اطرافش میبیند، بازتاب وجود خودش است. آن چیزی که استاد اکبری در مورد گفتند، بازتاب وجود شریف و مصفای خودشان است. طبیعتا انسان گفتاری که از دهانش بیرون میآید، نشاندهندهی آن چیزی است که در درون دارد.»
تل جنگانی به نخستین حضورش در گراش و شرایط آن موقع اشاره کرد و افزود: «یادم میآید حدود بیست سال پیش که برای برگزاری کارگاه به گراش آمده بودم، از یک محیطی استفاده میکردیم که جنب مسجد بود. خیلی راه طولانی طی شده تا به این نقطه رسیدیم که سالنی و گالری باشد و بیشک در این سالهایی که بودجهی مملکت، کفاف مسائل معیشتی مردم را هم نمیدهد، جذب این بودجه و ساختن این مکان که بتواند بخشی از نیاز مردم گراش را تامین کند، کار آسانی نبوده است و جای تشکر دارد.»
«الگوهای نسل تازه، باید از بین خود مردم باشد»
او در ادامه به لزوم انتخاب الگوهایی از بین خود مردم برای نسلهای تازه پرداخت و گفت: «ما برای اینکه بتوانیم انسان تربیت کنیم، چه در بخش علمی و چه هنری؛ نیاز به زمان طولانی داریم. انسانی که تربیت میشود، طبیعتا از لحاظ ارزشی و قیمتی، قیمت ندارد. این دو عزیزی که امروز نمایشگاهشان برگزار میشود، اگر صدها نفر الان وارد هنر خوشنویسی شوند و آموزش را شروع کنند، در بهترین حالت و بهترین استعداد، حداقل بیست تا بیست و پنج سال زمان باید بگذرد که بتوانیم کسی مثل آقای اکبری و آقای تمیز بشوند. سرمایه اصلی این دوستان هستند. نمایشگاهی بنا بود با آثار این دو عزیز ترتیب داده شود. ما به عنوان همکاری، دوستانی که در کارگاههای اخیر شرکت داشتند، همین تعداد آمدند. اگر قرار بود دوستان در کارگاههای هنری در شیراز بیایند، بیش از ۱۵۰ نفر باید میآمدند. اما الان بخشی که اینجا هستند، حاصل کار دو-سه دوره گذشته است که دورهی سی و سوم آن در حال برگزاری است.»
و افزود: «گاهی اوقات الگوهای ما آن قدر دور از دسترس است که رسیدن به آنها محال است و جوان موقعی که میخواهد به این الگوها فکر کند، میگوید من که نمیتوانم این شکلی بشوم. اما اگر الگوهایمان را از دل خود مردم انتخاب کنیم، الگوهایی که میتوانند برجسته باشند و در میان مردم به خوشنامی معروف هستند، انگیزهای برای رسیده به آنها میشود. من در طی این همه سال، کوچکترین نکته منفی در رفتار و گفتار آقای اکبری و آقای تمیز ندیدهام. چه الگوهایی از اینها بهتر! میشود از این دوستان در واقع به عنوان الگو استفاده کرد. اینها میتوانند الگوهای بسیار مناسبی باشند، برای نسلی که عادت کرده است همه چیز را در یک خط بخواند، عادت کرده که تلاش نکند، عادت کرده که همه چیز را سهل به دست بیاورد. این دوستان میتوانند الگویی باشند از سختکوشی، تلاش، و فداکاری که در قبال هنرشان داشتهاند.»
به گفتهی تل جنگانی، رشد اساتید با سطح فوق ممتاز در این منطقه امیدوارکننده است. او افزود: «خوشنویسی در این منطقه یک پیشینهای دارد، که آن پیشینه را باید دید و منطقهای که ما در آن هستیم، بزرگانی در آن زحمت کشیدهاند تا امروز در این نقطه باشیم. از خوشنویس برجسته و سطح بالا، امام جمعهی محترم لار که در واقع در کنار صفتهای دیگر که علم و معرفت است، خوشنویس بسیار برجستهای هم هستند و بعدها دوستان ایشان که زحمات زیادی کشیدند. شاید در دورهی شصت، ما اگر یک نفر فوق ممتاز داشتیم، میبالیدیم. اما الان در این منطقه فکر میکنم بالغ بر بیست تا بیست و پنج نفر فوق ممتاز داریم. این نیروها و سرمایههای انسانی در منطقهی ما موجود هستند. اینکه ما چگونه از آنها استفاده کنیم- صحبت قدرشناسی نیست- صحبت از استفاده از استعدادهایی است که برای پرورش آنها زمان گذاشته شده و به آسانی به دست نمیآید؛ اهمیت دارد.»
«در گراش موزهی هنرهای معاصر تاسیس شود»
تل جنگانی سپس پیشنهاد تاسیس موزهی هنرهای معاصر در گراش را داد و گفت: «ما در حرکتی که در جهرم انجام دادیم، به مناسبت اینکه شهر هم شهر مذهبی است، یک پیشنهادی مطرح کردیم؛ اینکه اگر در شهر جهرم موزهی دائمی تاسیس شود، که آثار عاشورایی متناسب با فرهنگ مردم و علاقهای که در آنجا وجود داشت، بتواند جمعآوری شود، میتواند خیلی موثر باشد. زمانی که ما میخواهیم پشتوانهسازی کنیم، یک جوان جهرمی علاوه بر چیزهای دیگر که میتواند راجع به شهرش بگوید، راجع به موزه هم بگوید. موزه میتواند اسم آن شهر را در بولتنهای کشوری و بینالمللی بیاورد. این پیشنهاد را در این منطقه هم دارم. تاسیس موزه بسیار کار ماندگاری است که اگر امکاناتش در شهر گراش وجود داشته باشد، سرمایهگذاری برای داشتن یک موزهی دائمی و چیزی که در ذهن من است، یک موزهی هنرهای معاصر در زمینهی هنرهای تجسمی میتواند کمککننده باشد، که زمانی که کسی وارد گراش میشود، بتواند برود و آثار را به صورت دائمی ببیند و یک راهکارهایی هم دارد که چگونه بشود برای آن بودجهی کشوری جذب کرد و اگر من بتوانم در خدمت باشم، در خدمت هستم. هر کاری که ما بتوانیم برای دوستان انجام دهیم، با جان و دل در خدمت هستیم.» او از مسئولین حاضر در جلسه هم برای کمک به عملی کردن این ایده، درخواست حمایت کرد.
«فرم، خروجی محتوا را تعیین میکند»
او در بخش دیگری از صحبتهایش به اهمیت ورودیهای اندیشهی ما پرداخت و گفت: «ما در خوشنویسی معمولا یک موضوعی را داریم که معمولا آن را طی یک فرم به معنا تبدیل میکنیم. فرم همه چیز است. ممکن است یک موضوع که اعتقادی، اخلاقی یا مذهبی است با یک فرم غلط تبدیل به یک خروجی شود که محتوای غیراخلاقی دارد. مصداقش در فیلم و سینما ملموستر است. یک محتوا طبق فرمی که هنرمند انتخاب میکند، تبدیل به محتوای درست میکند. کاری که در نستعلیق انجام شده، طی ۸۰۰ سال چکش خوردن، صیقل خوردن، بر طبق فرهنگ ایران، قوسها و نسبتهایی در آن پدید آمده که به صورت کاملا غیرمستقیم بیننده موقعی که به کرات آن را میبیند، ذهنش نسبتهای مطلوب میبیند. یکی از ورودیهای بدن ما چشم است که باید تصویر خوب ببیند. گوش باید صوت خوب بشنود.»
او در بخشی از صحبتهایش با انتقاد از کیفیت آثار صدا و سیما گفت: «وقتی صدا و سیما تصاویری به خورد ما میدهد که از کشور یک حالتی ساخته که دیگر فرهنگ وجود ندارد، فرهنگ همهی کشور این میشود. موسیقی به خورد ما میدهد که نازل است. بعد از جوان انتظار داریم که انتخابهای صحیح کند. اگر که ما ورودیهایی را که با آنها روبرو هستیم اصلاح کنیم، خروجیهای آن که حاصل تفکر ما میشود، خود به خود، منظمتر، منطقیتر و درستتر خواهد بود. گاهی اوقات ما فرم را ندیده میگیریم. فرم تعیینکننده است. ما گاهی میتوانیم یک موضوع بسیار متعالی را با فرم نابود کنیم و یا میتوانیم به یک محتوای بسیار صحیح تبدیل کنیم.»
او در مورد نسبت فرم صحیح با موضوع در این نمایشگاه و تاثیر خوشنویسی بر ذهن گفت: «کارهایی که در نمایشگاه میبینید، بعضا سیاهمشق هستند. اینجا موضوع پشت سر فرم قرار میگیرد. یک فرمی است که آن فرم با احساسات شما صحبت میکند و از شما تاثیر میگیرد. بعد تازه باید بگردیم که موضوع چه است. توصیه من این است دوستانی که از اساتید برجسته هستند، حتی همین قدر که در اتاقتان تابلو نصب باشد، حتی اگر موضوع با ذهنیات ما سازگار نیست، تاثیر خودش را خواهد گذاشت. خود به خود روی ذهن تاثیر مثبت میگذارد، چون این هندسهی کلمات، هشتصد سال بر روی آن کار شده است. هندسهای است که مبتنی بر فرهنگ، طبیعت و اعتقادات ما است.»
«خوشنویسی تصحیح چشم و ذهن است»
تل جنگانی در ادامه گفت: «الان ورودیهای همه مشترک شده است؛ مثل کارخانهای که بلوک سیمانی تولید میکند، همهی کشور دارد به این سمت میرود و در واقع چیزی به نام فرهنگ به صورت کلی دارد از بین میرود. ما موقعی که ورودیهایمان این شکلی است، چطور توقع داریم تصمیمگیری صحیحی جوان داشته باشد؟ الگوهای ذهنی او عوض میشود. باید به شکل غیرمستقیم الگوهای ذهنی او تصحیح شود. باید نسبتهای ذهن، هم گوش و هم چشم، تصحیح شود تا بتوانیم انتخابهای درستی داشته باشیم؛ که غروری سر سلیقهمان نداشته باشیم. اگر به داد خودمان نرسیم، دنیای آینده از این بدتر خواهد بود. بسیار توصیه میکنم که از هنر خوشنویسی مخصوصا نستعلیق استفاده شود در محلی که هستیم، فقط ببینیم، خود دیدن بسیاری از مسایل را حل میکند.»
«شرط موفق شدن در این مسیر، کنار گذاشتن منیّت است»
تل جنگانی به اهمیت کار جمعی و رسالت جمعی ما برای ساختن فرهنگ اشاره کرد و ادامه داد: «کاری که ما داریم انجام میدهیم در یک حرکت دستهجمعی از دهه نود تصمیم گرفتیم با تاسیس «گروه هنری مکتب شیراز» حرکتهایی را انجام دهیم. شرط موفق شدن در این مسیر، کنار گذاشتن منیّت است. همهی ما که به عنوان عضوی از جامعهی هنری و فرهنگی میخواهیم فرهنگ را یک قدم به سمت جلو ببریم، چیزی که مانعش میشود منیّت است. تا موقعی که دسته جمعی حرکت کنیم، همه چیز درست است، اگر کسی خواست شاخص باشد و بیشتر دیده شود، همه چیز خراب میشود.»
تل جنگانی سپس با خواندن بخشی از یک قصیده از مولانا، این موضوع را در شعر فارسی هم نشان داد و افزود: «در این حرکت دسته جمعی ما باید بدانیم زمان مهم است. همهی ما در یک رسالت دسته جمعی موظف هستیم یک قدم از جایی که هستیم جلوتر بیاییم. انبیا و اولیا هم آمدند همین را بگویند. جماعت از جایی که هستید، یک قدم به جلو بیایید. کار دیگری احتیاج نیست بکنید.»
او گفت دانستن وظیفه و تلاش برای آن اهمیت دارد و افزود: «سرخپوستها معتقدند زمانی معجزه اتفاق میافتد که حداقل یک نفر وظیفهاش را به تمامی انجام دهد. از خداوند میخواهم توفیق داشته باشیم اول وظایفمان را بشناسیم و در راه انجام وظیفهمان به تمامی تلاش کنیم.» او در پایان گفت: «از کسانی که میتوانند حمایت کنند، انتظار همراهی و حمایت داریم.»
در بخش پایانی این مراسم، با اهدا هدایایی، از استاد تل جنگانی، محمد تمیز و محمدجواد اکبری، از سوی موسسه خیریه آل فرج، بنیاد فرهنگی نوبهار، بنیاد کهن پارسیان جنوب و شورای شهر تجلیل و قدردانی شد.
سپس اساتید، هنرجویان و مهمانان از گراش و شهرهای دیگر با ترک سالن سینما، به گالری اُ رفتند و ساعاتی را به بازدید، گپ و گفت، عکس گرفتن و تماشای تابلوهای خوشنویسی پرداختند. در دقایقی نیز مهمانان به هنر نوازندگی دو کودک گوش دادند. الهه فروتن، نوازندهی نی و حسین زارع، نوازندهی روشندل تنبک، با اجرای قطعات مختلف از جمله قطعهی «ای ایران» فضای گالری اُ را در کنار تابلوهای خط، کاملا ایرانی کردند.
عصر روز پنجشنبه ۲۰ آذرماه، یک کارگاه آموزشی نیز با تدریس این استاد برجستهی خوشنویسی، در محل سینما با حضور علاقهمندان برگزار شد.
در برگزاری این نمایشگاه خوشنویسی، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، انجمن خوشنویسان گراش، شهرداری و شورای اسلامی، انجمن فیلم و عکس گراش، فرهنگسرای آبشار اندیشه و موسسه فرهنگی و هنری هفتبرکه همکاری دارند.
هنر تذهیبکار جوان، آمیخته در تابلوهای بزرگان
هنری که از دیرباز مکمل خوشنویسی بوده است، تذهیب است. نقش و نگارهایی که رقص قلم خوشنویس بر کاغذ را زیباتر و چشمنوازتر میکند؛ گل و بُتههایی برگرفته از طبیعت، با رنگهای متنوع و تناسبهایی که برگرفته از هندسه است.
این نمایشگاه فرصت درخشش جوانترها در کنار آثار اساتید هم بود و یک تذهیبکار جوان به هنردوستان معرفی کرد. فاطمه انصاری، فرزند رضا، متولد ۱۳۷۷، لیسانس گرافیک از دانشگاه لار دارد. این هنرمند جوان، کار تذهیب بسیاری از تابلوهای استاد اکبری و استاد تمیز را در این نمایشگاه انجام داده است. انصاری در گفتگو با هفتبرکه، در این باره گفت: «تذهیب را از تقریبا چهار سال قبل شروع کردم. البته از قبل هم تجربیاتی داشتم. در شیراز زیر نظر استاد کاظمی آموزش دیدهام. به صورت حضوری و غیرحضوری در کلاسها شرکت کردهام. تعداد بیش از هشت تابلو در این نمایشگاه هست که تذهیب من را دارد. تذهیب هم مکتبهای مختلفی دارد؛ مکتب تیموری، قاجار، صفوی. اما مبنای آموزشی که اساتید قرار میدهند، مکتب صفوی است، که تکاملیافته است. هماهنگی و همنشینی بین رنگها و نقشها در مکتب صفوی بیشتر اتفاق افتاده است و بعد از آن است که بیشتر پیشرفت و تکامل داشته است. تابلوهای من هم در سبک صفوی است.»
عکسهای مجید افشار از این نمایشگاه هنری، ثبت آدمها، تابلوها و لحظاتی از هنر و فرهنگ از قاب دوربیناش است، که با هم میبینیم.
