گریشنا: آقای محمد ناصری، دبیر زبان و کارشناس ارشد آموزش زبان انگلیسی، در این یادداشت بسیار مفید، درباره‌ی یادگیری زبان انگلیسی نوشته است که می‌تواند سوالات بسیاری را در ذهن خوانندگان پاسخ دهد. این نوشته با ویرایش اندک و کم‌ترین تغییرات منتشر می‌شود.
از کجا شروع کنیم؟
نقطه‌ی آغازکجاست؟ چه مطالبی را باید خواند؟ و با چه روشی؟ اینها پرسش‌هایی هستند که معمولا زبان آموزان پاسخ ساده ای برای آنها پیدا نمی‌کنند.
به گفته‌ی بسیاری از زبان شناسان، زبان یک مهارت است که برای یادگیری آن باید تمرین زیادی کرد. ازآنجا که فرآیند یادگیری زبان بسیارکند است، این تمرین باید متناوب، مستمر و طولانی باشد در غیر این صورت اثربخشی آن کم می شود. اما منظورم از متناوب، مستمر و طولانی چیست؟
تناوب یعنی مطالعه حجم محدودی ازمواد درسی در فاصله های معین که درمورد زبان انگلیسی سه تا شش روز درهفته توصیه می شود.
استمرار یعنی تکرار این مطالعه بدون تعطیلی.
متاسفانه اغلب زبان آموزان پس از مدتی مطالعه خسته شده و به خود استراحت چند هفته ای یا چند ماهه می دهند که این امر در فرآیند یادگیری تاثیر منفی می گذارد. و طولانی بودن یعنی این تناوب و استمرار باید تا مدتها ادامه پیدا کند. به عبارت دیگر ، زبان آموز نباید انتظار داشته باشد که درمدت کوتاهی، مثلا چند هفته یا حتی چند ماه، همه ی توقعاتش برآورده شود؛ زیرا همانطور که قبلا اشاره شد فرآیند یادگیری زبان کند بوده و نیازمند مدت زمانی درحدود دو سال است. البته این زمان کاملا تقریبی است و بسته به میزان تمرین روزانه، روش مطالعه و مواد درسی تغییر می کند.
به طورخلاصه باید گفت که قانون طلایی یادگیری زبان، مطالعه حجم کمی از مطالب در فاصله زمانی معین اما مداوم است.
چه بخوانیم و چگونه؟
اما اینکه مواد درسی چه باشند یا روش‌های مطالعه چگونه باشند احتیاج به بحثی طولانی دارد که سعی می کنیم کلیات آن را در این نوشته مطرح نماییم.
نکته ای که معمولا زبان آموزان به آن توجهی ندارند این است که زبان انگلیسی را به چه منظور فرا می گیرند؟ آیا تاکید آنها برکسب مهارتهای گفتاری است یا مهارتهای نوشتاری یا هردوی آنها ؟ هدف آنها هرچه باشد ذکر یک نکته بسیار پراهمیت است : تا زمانی که نمی توانید گفته‌های یک انگلیسی زبان را درک کرده و به او پاسخی مناسب دهید ، فرآیند یادگیری زبان در ذهن شما کامل نشده است. به عبارت ساده‌تر، زمانی زبان انگلیسی را یادگرفته اید که بتوانید ارتباط گفتاری و نوشتاری معناداری با یک انگلیسی‌زبان برقرارکنید. این یعنی درک کامل واژه‌ها، اصطلاح‌ها و لهجه‌ها با همان سرعتی که معمولا انگلیسی‌زبانها صحبت می کنند.
پس می بینیم که یادگیری یک زبان به آن آسانی که در برخی آگهی‌ها ادعا می شود، نیست. به همین دلیل فراگیری زبانهای مختلف، درسنین کودکی و نوجوانی توصیه می‌شود تا حافظه ی قوی و زمان کافی برای یادگیری وجود داشته باشد. با این همه، چنانچه زبان آموز قانون طلایی را رعایت کند حتما به نتیجه ای مطلوب خواهد رسید.
نکات کلی درمورد مواد درسی و روش مطالعه:
– مطالبی را انتخاب کنید که مناسب با سطح دانش‌تان باشد، یعنی نکات دستوری و تعداد واژه های متن انتخابی آنقدرساده نباشد تا انگیزه مطالعه را از دست بدهید و یا زیاد مشکل نباشد تا از رجوع مکرر به کتاب‌های دستور یا فرهنگ واژه ها خسته شوید.
– تا آنجا که ممکن است مطالبی را بخوانید که نوارهای شنیداری آنها نیز در دسترس باشد. یعنی آنچه را می خوانید، بشنوید.
– هرگز واژه‌ها را خارج از متن حفظ نکنید. سعی کنید هر واژه یا اصطلاح را درون متن فهمیده و به خاطر بسپارید. زیرا ممکن است معنی بسیاری از واژه‌ها بسته به موضوع متن و نحوه قرارگرفتن آنها در جمله تغییرکند. درضمن ، مطالعه ی واژه ها درون یک متن سبب می شود تا مغز رابطه‌ای منطقی و معنادار بین کلمات ایجاد کرده و آنها را بهتر به خاطر بسپارید.
– برای یافتن معنی واژه‌ها از فرهنگ های تک‌زبانه‌ای استفاده کنید که واژه را توضیح داده و مثال می‌آورد.
– از هر دو ورودی ذهن‌تان یعنی گوش‌ها و چشم‌ها به خوبی استفاده کنید. گوش کردن و خواندن هردو به یک میزان در یادگیری تاثیر می گذارد.
– هر روز یک اصطلاح یا ضرب المثل را به خاطر بسپارید.
– به انگلیسی فکرکنید و صحبت کنید. این کار در ابتدا مشکل به نظر می رسد ولی رفته رفته با وسعت دایره واژگانی‌تان آسان‌تر می شود.
– هر مطلبی را با هر موضوعی به شرط اینکه متناسب با دانش شما باشد، مطالعه کنید. شاید برای شروع ، مطالعه داستانهای ساده شده (simplified stories ) که براساس آسانی و دشواری سطح بندی شده اند، مناسب باشد.
انگلیسی درسراسر دنیا تحت شرایط مختلفی تدریس می‌شود. بیشتر زبان‌آموزان انگلیسی در یادگیری آن مشکلاتی دارند. اکثر مشکلاتی که زبان‌آموزان با آنها مواجه‌اند در نتیجه‌ی میزان تفاوت زبان مادری آنها با انگلیسی است. برای مثال یک متکلم بومی چینی ممکن است با مشکلات بیشتری مواجه شود تا یک متکلم بومی آلمانی.
فراگیران زبان اغلب مرتکب اشتباهات تلفظی و ترکیبی می‌شوند، علی رغم این که این اشتباهات ناشی از دخالت زبان اولشان (L1) است. این مداخله به عنوان تداخل زبان اول (زبان مادری) شناخته شده است. درحالی که زبان انگلیسی پیچیده تر از خیلی از زبانهای اصلی نمی‌باشد اما این زبان چندین خصوصیت دارد که برای زبان آموزان ایجاد اشکال می کند. صداهای صامت، مصوت و هجاها در تلفظ، شمار زیاد زمان‌ها، کاربردهای افعال کمکی، افعال معین، اصطلاحات و حروف تعریف درحیطه دستور زبان (گرامر) باعث خیلی ازمشکلات برای زبان‌آموزان شده است.
این واقعیت که ایالات متحده و انگلستان دو موتور اصلی این زبان‌اند و مقوله‌ها را با اصطلاحات متفاوتی توصیف می کنند و بیشتر اختصارهایی که در حیطه آموزش و یادگیری زبان انگلیسی استفاده می شوند ممکن است گیج کننده باشند.
اکثر کسانی که در دوران مدرسه از زبان انگلیسی استفاده‌ای نمی برند به علت ناآگاهی از اهمیت آن است. همین افراد وقتی وارد دانشگاه می شوند و می بینند که زبان علم دنیا و اینترنت و رسانه‌ها انگلیسی است، بیشتر انگیزه برای یادگیری زبان دارند. برخی به دنبال آموختن می روند و برخی دیگر به همین شکل فارغ التحصیل می شوند. بسیاری از دانشجویان ، حتی در دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری درس را تمام می کنند بدون آنکه توانایی ترجمه حتی یک متن انگلیسی ساده را داشته باشند چه برسد به متون تخصصی. و همان ها می شوند استاد دانشگاه.
یادگیری زبان انگلیسی و تاثیر آن در تحصیل
امروزه یادگیری زبان انگلیسی یک ضرورت انکارناپذیراست چراکه زبان انگلیسی، زبان علم است و آموزش رشته های مختلف در سطوح عالی و تولید علم به زبان انگلیسی صورت می گیرد.
با افزایش روند جهانی سازی ارتباطات بین المللی، برنامه های رادیویی و تلویزیونی، تجارت جهانی و آموزش علوم جدید همگی به زبان انگلیسی صورت می‌گیرند و عدم آشنایی با این زبان برابر با عدم زندگی دردنیای مدرن امروزی است.
زبان انگلیسی از زبانهای زنده و بین المللی دنیا و پرطرفدارترین زبان مکالمه ای دنیا است. زبان بین المللی جهان هم زبان انگلیسی است. به دلیل یادگیری آسان و روان و آسان بودن در به کاربردن این زبان در مکالمه که زبان انگلیسی را از زبانهای دیگر جهان متمایز می کند.
تذکر: قابل به ذکر است که زبان انگلیسی بسیار فرار است و اگر هر چند وقت یک بار تمرین نکنیم، از یادمان می‌رود. به خاطر همین هر هفته باید وقتی را برای تمرین کردن زبان انگلیسی درنظر بگیریم و تمرینهایی را انجام بدهیم و معلم انگلیسی ما هم می‌گوید: زبان انگلیسی به یک yes و no خلاصه نمی شود و باید برای فراگیری آن تلاش کرد.
محمد ناصری