هفت‌برکه: در گراش تقریبا هر سه روز، یک نفر برای درمان حیوان گزیدگی به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه می‌کند. هر چند بیشتر آمار مربوط به سگ‌ها است هم مواردی از گاز گرفتن میمون، گوسفند و اسب هم گزارش شده است.
هر ساله ۲۸ سپتامبر مصادف با ۶ مهرماه، در تقویم جهانی، روز «اتحاد جهانی برای کنترل هاری» نام‌گذاری شده است و هدف از آن آگاهی‌بخشی به مردم در مورد این بیماری، راه‌های سرایت، و نحوه‌ی پیشگیری و درمان است. با توجه به اینکه معضل سگ‌های ولگرد در گراش یکی از موارد نگرانی و شکایت مردم بوده است، به سراغ دکتر سعید مهروری، معاون بهداشت و درمان دانشکده‌ی علوم پزشکی رفتیم و او آمار و اطلاعاتی از شیوع این بیماری را که بین انسان و حیوان مشترک است، در اختیار هفت‌برکه گذاشت. نکته جالب این که در این آمار مشخص شد به جز سگ‌ها باید مواظب حیوانات دیگر به ویژه حیوانات خانگی هم باشیم.
آمار شهرستان گراش: از سگ‌گزیدگی تا میمون‌گزیدگی
به گزارش هفت‌برکه و بر اساس آمار معاونت بهداشت و درمان دانشکده علوم پزشکی گراش؛ در سال ۱۴۰۳ تعداد ۱۱۹ نفر به علت حیوان‌گزیدگی به مراکز درمانی شهرستان مراجعه کرده‌اند. یعنی هر سه روز یک مورد حیوان‌گزیدگی در شهرستان گراش گزارش شده است.
از این تعداد، ۱۱۲ نفر ایرانی و فقط ۷ نفر از اتباع بوده‌اند. از این تعداد مجروحان، ۲۵ نفر زن و ۹۴ نفر مرد بوده‌اند. ۸۹ نفر را سگ گزیده است و ۲۶ نفر را گربه و یک مورد هم میمون‌گزیدگی مشاهده شده است. ۳ نفر هم با گاو، گوسفند و بز گزیده شده‌اند. این گزیدگی‌ها بیشتر در گروه سنی بین ۳۰ تا ۴۰ سال بوده است. البته خوشبختانه تنها ۲ مورد بیماری هاری‌شان مثبت شده است.
در ۶ ماه اول امسال هم تاکنون ۵۳ مورد حیوان‌گزیدگی در مراکز درمانی شهرستان گراش ثبت شده است که ۱۷ نفر از آنها زن و ۳۶ نفر مرد بوده‌اند. آمار گزیدگی به وسیله‌ی سگ و گربه سرجمع ۵۰ نفر بوده است. دوباره یک مورد میمون‌گزیدگی و ۲ مورد هم گزیدگی اسب و الاغ ثبت شده است. از این آمار مراجعه‌کننده، ۵۰ مورد ایرانی و تنها ۳ مورد از اتباع بوده‌اند. خوشبختانه تاکنون نمونه‌ی مثبت حیوانی ثبت نشده است.
در صورت گزیدگی چه کار کنیم؟
همین اول کار تا حال و حوصله‌تان از خواندن ادامه این مطلب سر نرفته، به سراغ مهم‌ترین بخش یعنی اقدامات اولیه پس از گزیدگی می‌رویم. البته در گویش گراشی به گزیدگی سگ و گربه می‌گوییم: «سگ کَپ شِز کَدِن» بخسیا مثلا!
کارهایی که باید سریع انجام دهیم اینها است: شستشوی محل گزیدگی با آب و صابون به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه. همین یک کار فقط سر صحنه‌ی جرم از دست ما بر می‌آید! بقیه‌اش را با مراجعه سریع به محل درمانی تیم پزشکی انجام می‌دهند. نگران نباشید!
در صورت گزیدگی به کجا مراجعه کنیم؟
در صورت حیوان‌گزیدگی باید به سرعت به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنیم. اما مرکز پیشگیری و درمان هاری در شهر گراش، به صورت ۲۴ ساعته، در درمانگاه محمدرسول‌الله (ساعات اداری) و اورژانس بیمارستان (ساعات غیر اداری) آماده‌ی پذیرش این موارد است. تازه خدمات هم رایگان است، فقط سرعت عمل و رساندن فرد به مرکز درمانی را نباید فراموش کنیم.
«وقتشه! تو، من، همه ما، جامعه بدون هاری»
اول اینکه به پاس زحمات دانشمندان راه علم باید بگوییم دلیل نام‌گذاری «روز جهانی هاری» درگذشت لویی پاستور، دانشمند فرانسوی است که با کمک همکارانش اولین واکسن هاری را ساخت. تازه شاید برای ما کمی عجیب است و به نظر بیاید با گسترش شهرنشینی و ارتقا بهداشت، بیماری هاری دیگر مربوط به مناطق روستایی یا دورافتاده باشد. اما هنوز هم آمار کسانی که به دلیل حیوان‌گزیدگی به مراکز درمانی در گراش مراجعه کرده‌اند، به ما می‌گوید این موضوع را باید جدی گرفت تا اگر خودمان گزیده شدیم یا کسی گزیده شد، بتوانیم در سریع‌ترین زمان ممکن به جای شیون و واویلا، اقدام درست را انجام دهیم تا شخص زنده بماند. به ویژه برای کودکان که به دلیل آگاهی کمتر نسبت به خطرات احتمالی یک حیوان، ترس کمتری برای نزدیک شدن به آنها دارند. شعار امسال روز جهانی هاری هم طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO) این است: «وقتشه! تو، من، همه ما، جامعه بدون هاری»
آمار سالانه حیوان‌گزیدگی در ایران
هر چند بیماری آماری تا حدی زیادی کنترل شده است اما همچنان افرادی بر اثر هاری جان خود را از دست می‌دهند. آمار ثبت‌شده‌ی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌گوید، در سال ۱۴۰۳ بیش از ۴۲۱ هزار و ۲۶ نفر در ایران دچار حیوان‌گزیدگی شده‌اند و از این آمار تنها ۲۴ نفر به دلیل ابتلا به بیماری هاری جان خود را از دست داده‌اند. امسال هم تا ۶ ماه اول، ۷ مورد مرگ ناشی از بیماری هاری ثبت شده است.
خبر بد: اگر سریع اقدامی نکنیم، علائم بیماری بعد از چند مدت ظاهر می‌شود
شاید فکر کنیم شستن محل گزش با آب و صابون کافی است و دیگر به مراکز درمانی مراجعه نکنیم. این کار کاملا اشتباه و اغلب مرگبار است. اگر اقدامات پیشگیری و درمان برای فرد گزیده‌شده به سرعت انجام نشود، بعد از یک دوره مخفی از ۱۰ روز تا ۲ سال (به طور معمول ۲ تا ۱۲ هفته و به طور متوسط ۱ تا ۲ ماه) علایم بیماری در فرد ظاهر می‌شود که مهم‌ترین آن اینها است: تغییر حس در محل گازگرفتگی به شکل احساس خارش یا مورمور، سردرد، تب و بیقراری، دلهره و وحشت، تغییر خلق و رفتار، حالت تحریک‌پذیری شدید، ترس از نور، صدا و هوا.
توصیه‌ها: تزریق واکسن به حیوانات خانگی
اول که کلا اگر دل‌مان حیوان خانگی و باغی و اینها هم خواست، سعی کنیم فقط مرغ و خروس و جوجه نگاه داریم در خانه! بز و اسب هم اگر مراقب باشیم، خطری ندارد! به هر حال، اگر حیوان خانگی داریم یا اطرافمان هستند، این کارها مهم است: حیوانات خانگی باید با مراجعه به دامپزشک حتما واکسینه شوند. حیوان وحشی در خانه نگه نداریم؛ هم غیرقانونی است و هم خطر انتقال بیماری هاری را دارد. پس باغ وحش به چه درد می‌خورد؟!
این نکته‌ای که می‌خواهیم بگوییم خیلی مهم است. چون کودک مهربان است و نمی‌فهمد حیوان هم می‌تواند خطرناک باشد. به کودک خود یاد بدهیم هرگز به حیوانات ناآشنا نزدیک نشود، حتی در مواردی که حیوان آرام به نظر می‌رسد. در پایان اگر احساس می‌کنید حیوانی که دارید، غیرمعمول به نظر می‌رسد، آن را به مراکز دام‌پزشکی اطلاع دهید.
آیا شما خدایی نکرده خودتان یا اطرافیان‌تان، تجربه‌ی حیوان‌گزیدگی دارید؟ اگر دوست داشتید برایمان بنویسید.