هفت‌برکه: شورای شهر و شهرداری گراش در یک نشست خبری، تصویب نهایی و ابلاغ طرح تفصیلی شهر گراش را پس از ۹ سال فراز و نشیب اعلام کردند.
به گزارش هفت‌برکه، در نشست خبری ظهر یکشنبه ۲۶ مردادماه ۱۴۰۴ در سالن شورای شهر، جزییات تهیه و تصویب طرح تفصیلی با حضور دکتر کوروش افضلی، مشاور طرح تفصیلی گراش، شهردار و اعضای شورای شهر در حضور رسانه‌ها تشریح شد. طرح تفصیلی گراش را می‌توانید به فرمت الکترونیک پی‌دی‌اف از اینجا دریافت کنید. طرح تفصیلی باید طبق قانون در دسترس شهروندان قرار داشته باشد.
پیش از نشست خبری، شورای شهر در جلسه‌ای از زحمات ۹ساله‌ی دکتر افضلی، مشاور طرح، تقدیر کرد. دکتر افضلی کار بر روی این طرح را از شورای چهارم شروع کرده بود و پس از وقفه‌ی طرح در شورای پنجم، دوباره با شکل‌گیری شورای ششم آن را بازنگری کرده بود تا در نهایت به تصویب برسد. به گفته‌ی شهردار گراش، در این مسیر، مسئول و کارشناس واحد شهرسازی شهرداری گراش، مهندس غلامی و مهندس نادری، دکتر افضلی را به طور ویژه همراهی کرده‌اند.
رییس شورا: برای هر مرحله از این طرح واقعا جنگیدیم
علیرضا دانشور که به تازگی ریاست شورا را در سال آخر هم به عهده گرفته است، در ابتدای نشست خبری گفت: «هدف از تشکیل جلسه با دعوت از دکتر افضلی مشاور طرح تفضیلی این است که بسته شدن طرح را اعلام کنیم. این طرحی است که سال‌ها و سال‌ها بر روی زمین ماند و اکنون در سال دهم تصویب و ابلاغ شده است. در این نشست، موارد و نکاتی را که برای آگاهی‌بخشی به مردم پیرامون طرح تفصیلی وجود دارد، بررسی می‌کنیم از جمله این که چه مشکلاتی از مردم با این طرح حل می‌شود و نحوه مراجعه و اسعلام گرفتن برای مسایل و مشکلات مردم از چه مرجعی خواهد بود.»
رییس شورا با اشاره به جلسه‌ی قبل از نشست خبری گفت: «باید تشکر و قدردانی کنیم از ایشان که با حسن نیت و پشتکار، علی‌رغم سنگ‌اندازی و معلل و معطل گذاشتن کار عامه مردم به خاطر مطامع شخصی بخشی از افراد سودجو و موقعیت‌طلب، این کار را به سرانجام رساندند. واقعا ما قدردان این مرد بزرگ و کاربلد و اهل تعامل هستیم. این طرح تفصیلی نقشه راه آینده گراش است. ما گفتیم آینده شهر گراش تا ۱۰ سال آینده، ولی جناب دکتر گفتند تا ۵۰ سال آینده تامین است.»
او همچنین از شورا، شهرداری و واحد شهرسازی تشکر کرد: «تشکر از همراهی همکارانم در شورای شهر که با تعامل و پیگیری و حساسیت این قضیه را دنبال می‌کردند. تشکر ویژه از واحد شهرسازی مهندس غلامی و مهندس نادری که بار بسته شدن این طرح را با تعامل نزدیک با دکتر افضلی به عهده داشتند.»
او با اشاره به سنگ‌اندازی‌ها در راه تصویب طرح تفصیلی، از رسانه‌ها درخواست کرد در جهت شفاف‌سازی و جلوگیری از منفعت‌طلبی برخی افراد، به شهروندان آگهی‌رسانی کنند: «نیاز است که شما زبان گویای ما باشید و به مردم برسانید که در این طرح با شفافیت کامل بدون منفعت‌طلبی شخصی هیچ کدام از اعضای شورا و هیچ احدی که دنبال منافع شخصی بودند، بسته شده است. نباید اجازه داد که فضا باز برای سو استفاده‌های ابزاری و منفعت‌طلبی بعضی افراد سودجو باز شود. با قاطعیت می‌گویم اگر این طرح بسته شده، عزم همه دوستان بر این بوده که یک بار برای همیشه این سواستفاده‌ها برطرف شود و گره از کار عزیزانی که واقعا در گرو این طرح بود باز بشود. برای هر مرحله از این طرح واقعا جنگیدیم و تلاش و همت کردیم و این کار بزرگ نتیجه‌ی تعامل همه مجموعه شورا و شهرداری بوده است.»
شهردار: این طرح در استان نمونه است
حلیمی، شهردار گراش، نیز در این نشست با تقدیر از دست‌اندرکاران در اتمام طرح تفصیلی، مرور کوتاهی روی روند تصویب طرح کرد و گفت: «در سال‌های گذشته برای تهیه‌ی طرح تفصیلی، قطعا یک سری خواسته‌های نابجا از مشاور می‌شد، که باعث شد مشاور آن را روی زمین بگذارد و نتواند به اتمام برساند. ولی در دوره ششم که مجموعه شورا و شهرداری برای رسیدگی به مشکلات دست به دست هم دادند، آسیب‌شناسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که بایستی طرح در همین دوره به پایان برسد.»
شهردار گراش در مورد تعامل با مشاور طرح نیز گفت: «مشاور طرح در چارچوب قانون با مجموعه شورا و شهردا تعامل خیلی خوبی داشت. تشکر می‌کنم از واحد شهرسازی، مهندس غلامی و مهندس نادری، که در این زمینه بسیار کمک کردند.»
حلیمی در بخش دیگری از سخنانش گفت: «ما در این راه ترکش‌هایی خوردیم و تهمت‌هایی شنیدیم. برای بریده شدن دست افراد سودجو، در مدت بازنگری طرح، هیچکس نتوانست با مشاور و شهرداری ارتباط برقرار کند. ما وظیفه داریم خواسته‌های شهروندان را اجابت کنیم، ولی در چارچوب قانون.»
شهردار گراش این طرح را یکی از کارهای زیربنایی شورا و شهرداری دانست و گفت: «علاوه بر این که مشکلات عمده را حل می‌کند، پیش‌زمینه‌ای برای ادامه راه بازنگری طرح جامع است که عملا خیلی از مشکلات با الحاق اراضی به شهر را حل می‌کند.»
شهردار در نهایت از اهمیت این طرح در رفع مشکلات شهروندان گفت: «این طرح اینقدر خوب است که برای اولین بار در استان فارس طرحی به این خوبی در راستا مشکلات مردم داریم. اگر این طرح بسته نمی‌شد برای عده‌ای خیلی قلیل، خیلی خوب بود؛ ولی کثیری از مردم شهر گرفتار می‌شدند.»
مشاور طرح: طرح تفصیلی رسانه‌ی توسعه‌ی شهر است
دکتر افضلی، مشاور طرح تفصیلی، دکترای شهرسازی و رئیس دانشکده‌ی جامع رسانه‌ی دانشگاه کرمان شامل دانشکده‌های هنر، معماری و شهرسازی است. دکتر افضلی در این نشست خبری گفت: «من دوست دارم جان کلام در مورد طرح رسانه‌ای بشود. چون از نظر من، طرح تفصیلی گراش یک رسانه است، رسانه‌ی توسعه‌ی شهر. این رسانه باید بتواند صدای مردم، نگاه مردم و درخواست مردم را بیشتر پاسخ بدهد تا رسانه‌ی صادق باشد.»
شرکت دکتر افضلی از شورای چهارم به عنوان تهیه‌کننده طرح تفصیلی انتخاب شد و اکنون بعد از ۹ سال این طرح به سرانجام رسیده است. او در این خصوص گفت: «شاید من الان از عزیزان بیشتر با این شهر آشنایی دارم. من سه تا شورا را گذرانده‌ام، و فکر کنم با ۷ شهردار هم سلام و علیک کرده‌ام! شهرداری که با آن وارد گراش شدیم با عنوان دروازه‌ی آشنایی ما با شهر گراش، آقای زارع بود؛ و دروازه‌ای که ما طرح را تحویل دادیم و با آن خداحافظی می‌کنیم آقای حلیمی هستند. آقای زارع خوشبختانه در این فرایند یک سنگ بنای صداقت و پاکی را گذاشتند که ما توانستیم وسعت دیدمان را زیاد کنیم، توجه‌مان را به کوچه به کوچه، متر به متر ببریم بالا.»
او در مورد خصوصیات طرح تفصیلی نیز گفت: «من آمدم ده خیابان را شناسایی کردم تا در این شهر عدالت به وجود بیاید. قرار نباشد قسمت شهرک‌ها فقیر باشد و خیابان امام و بسیج و سرداران غنی باشند و بالا بیایند.»
دکتر افضلی در مورد همکاری و تعامل شورا و شهرداری در تهیه و تصویب طرح تفصیلی گفت: «واحد شهرسازی گراش یکی از قدرتمندترین، باتجربه‌ترین و آگاه‌ترین واحدهای شهرسازی کشور است. چند روز قبل که طرح تفصیلی را ارائه می‌کردم، گفتم چرا طرح گراش اینقدر پاک و زلال شده؟ چون تمامی تعهدات قبلی سر جای خودشان در طرح تفصیلی آمده‌اند.
دکتر افضلی در مورد طولانی شدن روند تهیه و تصویب طرح تفصیلی گفت: «اما چرا ۹ سال طول کشید؟ ما در این بین، طرح تفصیلی چندین شهر را بستیم و تصویب کردیم! اما طرح تفصیلی گراش یک حالت سینوسی برخورد کردیم. دوره‌ی اولی که من فکر می‌کنم دو سال بیشتر طول نکشید، شروعی طوفانی بود. شورای دوم شامل شخصیت‌های سیاسی بودند و نگاهی که داشتند این بود که گراش را در قالب طرح جامع از ما می‌خواستند. طرح تفصیلی در محدوده‌ی طرح جامع کار بکند و حق ندارد طرح تفصیلی مشابه خارج از طرح تفصیلی کار بکند. روزی من یادم هست که چهار ساعت در اینجا همین مبانی را توضیح دادم که ما فقط در این چهارچوب می‌توانیم کار بکنیم اگر درخواستی از شهرداری صورت بگیرد که اضافه کنیم درخواست نابه‌جاست. اما چون بدنه‌ی شهرداری و شورا از هم بودند، و من در حقیقت کارفرمایم شهرداری بود، نمی‌توانستم فرای از این درخواست کاری بکنم. آن چهار سال‌مان موتور این فرایند خاموش شده بود. تا رسیدیم به شورای بسیجیان و شورای صداقت. این شورا یک برنامه‌ی زمانی را وضع کردند و مرحله به مرحله شروع کردیم به کنترل کردن. یعنی ما آمدیم پای کار و شهرداری هم آمد. هرگونه تفکیکی و هرگونه تعهدی شهرداری داشت این انتقال داده می‌شد روی طرح آورده می‌شد.»
این طرح باید طرح نمونه کشور معرفی شود
دکتر افضلی در ادامه گفت: «فرایند بررسی در کمیته‌ی فنی کمیسیون ماده‌ی ۵ خودش ۹۵ درصد کار است و پنج درصد آن تهیه‌ی طرح است. یعنی کسی که بخواهد می‌تواند طرح را تهیه کند. ممکن است کسی با کیفیت بالایی تهیه کند و یک کسی هم با کیفیت بد تهیه کند. اگر با کیفیت بد تهیه کند فرایند بررسی و تصویب گرفتار می‌شود.
اکثر عزیزان در جلسه‌ی کمیسیون ماده‌ی ۵ بودند ما جایی نبود که یک ایرادی از ما گرفته بشود. چرا؟ افتخار کنیم به اینجور سیستم شهرداری شاید بگویم این نفقطه‌ی عطف تاریخی شهرداری و شورای شهر است. شاید بگویم الان ۹۸ درصد این قاطعیت دارد که روی ملک مردم دیگر کاربری عمومی نیست.»
مشاور طرح تفضیلی، صداقت شورا و شهرداری را ورق زیبایی از این همکاری توصیف کرد: «من هیچ درخواست شخصی یا سیاسی را از این انجمن در این دو سه سالی که خدمت دوستان بودم ندیدم.»
او در نهایت گفت: «طرح تفصیلی گراش باید به عنوان طرح نمونه در کشور مطرح شود و تجربه‌ی تهیه طرح‌های تفصیلی را در کشور و حداقل استان بالا ببریم.»
نایب رییس شورا: این طرح مشکل بسیاری از مردم را حل می‌کند
مهندس منصور فیروزی، نایب رییس جدید شورای شهر، نیز گفت: «مقوله طرح تفصیلی واقعا یک کار خیلی بزرگ است که بالاخره با مشقات زیاد انجام شد. دوستان شورا و شهردار و بخش شهرسازی باهاش دست و پنجه نرم کردند و خدا را شکر به نتیجه رسید تا خیلی از گره‌های مردم که گرفتار بودند باز شود.»
سخنگوی شورا: اجرایی کردن طرح به برنامه‌ریزی و مشارکت مردم نیاز دارد
علی بیضایی، سخنگوی شورای شهر، که نقش زیادی در پیگیری طرح تفصیلی داشت، پس از تبریک تصویب و ابلاغ طرح تفصیلی، به دو نکته‌ی اساسی برای آینده اشاره کرد: اجرایی کردن طرح تفصیلی، و شروع بازنگری طرح جامع.
بیضایی گفت: «ابلاغ طرح تفصیلی در واقع شروع کار است چون این طرح مهیا شده ولی اجرایی کردنش نیازمند دو برنامه است: برنامه‌ریزی و مدیریت شهری که در بودجه‌های سال آتی خودش را نمایان می‌کند؛ و مشارکت و همراهی مردم. وگرنه این طرح روی کاغذ می‌ماند. اصل فلسفه طرح تفصیلی این است که برنامه اجرایی طرح جامع است. در طرح تفصیلی، مشاور با دیتاهایی که وجود دارد، از فرهنگی تا اقتصادی، آنها را بازنویسی و در طرح می‌آورد.»
سخنگوی شورا در مورد ضرورت تهیه‌ی طرح تفصیلی گفت: «با توجه به متوقف شدن طرح در شورای پنجم، ما در شروع راه شورای ششم، دو راه پیش داشتیم: ابطال قرارداد با مشاور و یا ادامه همکاری. ولی وقتی حسن نیت و تخصص مشاور را دیدیم، در همان جلسات اول تصمیم به ادامه کار گرفتیم. البته نه این که قبلی‌ها نمی‌خواستند این طرح تصویب شود. شاید آگاهی نداشتند. شاید فشار سیاسی در آن زمان بیشتر بوده است؛ مثلا این که حریم شهر را بکشیم به یک سمت دیگر. بی‌راه هم نیست. ولی این مسائل در حیطه طرح تفصیلی نبود.»
بیضایی به مشکلات متنوع در تهیه طرح نیز اشاره‌ی سربسته‌ای کرد: «آنقدر مشکل و سنگ‌اندازی بود، که مجبور شدیم استاندار فارس، دکتر ایمانیه، را به این قضیه بکشانیم. او دکتر جمشیدی را مامور به پیگیری کرد و ما در هفته دو بار با او تماس داشتیم.»
اینجا دانشور، رییس شورا، صحبت بیضایی را با افشاگری بیشتری تکمیل کرد: «چرا نگوییم؟ بگذار بگوییم که در طی دهه‌های قبل، کوله‌باری از تعهدات مردمی به صورت غیر قانونی برای شهرداری ایجاد شده بود. برخی افراد منفعت‌طلب و سودجو، ۱۰۱ مورد شکایت برده بودند برای استاندار. ما هم برای همه‌ی ۱۰۱ مورد، مستندات بردیم برای دکتر ایمانیه. گفتیم این تعهداتی است که غیر قانونی ایجاد شده. چکار کنیم؟ بعد از بررسی گفت بهترین کار همین است که همین تعهدات در طرح گنجانده شود.»
سخنگو: حالا نوبت بازنگری طرح جامع است
بیضایی با اشاره به انقضای تاریخ طرح جامع گفت: «با توجه به این که طرح تفصیلی دستاورد بزرگی بوده است، باید توجه کنیم که از انقضای طرح جامع هم چهار سال گذشته است. دلیل این که ما با همین طرح جامع ادامه دادیم این بود که فرصت بازنگری طرح جامع را نداشتیم. بازنگری طرح جامع زمان زیادی را از ما می‌گرفت چون طرح حاکمیتی است و باید توسط وزارتخانه راه و شهرسازی تامین اعتبار شود.»
سخنگوی شورا در خصوص ضرورت بازنگری طرح جامع گفت: «طرح جامع ما در فضایی بسته تهیه شده است و به همین خاطر، در بن‌بست بود و بر وضع موجود هم منطبق نبود. حالا چهار سال از تاریخ انقضای طرح گذشته است و مستلزم بازنگری طرح جامع هستیم. متاسفانه گراش از لحاظ ژئوپولتیک جایی واقع شده که محصور در بین کوه‌هاست. برای نهضت مسکن، در تامین زمین به شدت به مشکل برخوردیم. ما کمبود زمین داریم. محدوده خدماتی گراش به ورودی شهرک صنعتی رسیده است. بعد از تمام زحمات دوستان، ما برای توسعه شهر قطعا به بازنگری طرح جامع نیاز داریم برای رفع این محدودیت‌ها.»
دلخوش: این طرح منبع درآمدی شورای بعدی است
ناصر دلخوش، عضو شورای شهر، نیز با اشاره به این که «بسته شدن این طرح گره‌های کور زیادی را از تعداد زیادی از شهروندان و مالکین باز می‌کند»، سعی کرد از بعد دیگری به اهمیت این طرح بپردازد: «از بعد دیگر این نوید را بدهم به دوستانی که قصد دارند در انتخابات شورای هفتم شرکت کنند، که این طرح منبع خیلی خوب و قانونی برای جذب بودجه است. شورای هفتم به راحتی می‌تواند به منبع مالی خوبی وصل بشود و برای پیشرفت شهر از این منبع طرح استفاده کند. البته این کار مدیریت و برنامه‌ریزی می‌خواهد. همچنین گره‌گشایی از کار مردم که ارزشمندترین کار این است. صالحات باقیات برای همه افرادی که در این راه قدمی برداشته‌اند و در قیامت به درد ما خواهد خورد.»
شهردار: طرح تفصیلی در رسانه‌ها منتشر شود
پس از سخنان اعضای شورا، شهردار و مشاور طرح تفصیلی، نوبت به سوالات خبرنگاران در مورد طرح رسید. سوال غفوری، خبرنگار هفت‌برکه، در مورد نحوه‌ی دسترسی مردم بود: «با توجه به این که طبق قانون، طرح تفصیلی باید به صورت عمومی منتشر شود و در دسترس مردم قرار داشته باشد، نحوه‌ی انتشار این طرح چگونه خواهد بود؟»
حلیمی، شهردار گراش، در این زمینه پاسخ داد: «مردم هر سوالی را در مورد کاربری زمین‌شان یا مسائل مربوط به معبر و… داشته باشند، می‌توانند از فردا به واحد شهرسازی در شهرداری گراش مراجعه کنند و سوالاتشان در مورد طرح بپرسند. مرجع اصلی شهرداری است و هیچ واسطه یا دلالی هم لازم نیست. مردم خودشان مراجعه کنند و مشکلاتشان را مطرح و رفع کنند. طرح به صورت پی‌دی‌اف در اختیار رسانه‌ها هم قرار می‌گیرد که به صورت عمومی منتشر شود.»
دکتر افضلی: زمین‌های طرح مسکن ملی هم در طرح تثبیت شده است
سوال بعدی خبرنگار هفت‌برکه در مورد افزوده شدن زمین‌هایی به طرح تفصیلی بود: «در مورد گسترش محدوده شهر و افزودن زمین‌ها توضیحات را ارائه دادید و گفتید که در طرح تفصیلی امکان‌پذیر نبود. اما زمین‌های مسکن ملی چگونه در طرح دیده شده است؟»
دکتر افضلی در جواب به این سوال گفت: «قانون نهضت ملی در بحث الحاق به محدوده دو مساله را به عنوان محور قرار می‌دهد: یا داخل محدوده کاربری‌ها را تغییر می‌دهد، یا در حریم شهر، الحاقی را به محدوده انجام می‌دهد. به صورت خیلی محدود، الحاقاتی را خارج از حریم داشتند که به صورت توسعه‌های ناپیوسته شهری انجام شد. در مورد گراش، طرح مسکن در حریم شهر بود و مقداری الحاق شد به محدوده و مقداری هم تغییر کاربری پیدا کرد. کاملا قانونی انجام و تثبیت شد.»
دکتر افضلی: طرح جامع گراش باید به سمت رویکرد نوین گردشگری برود
سوال بعدی هفت‌برکه در مورد طرح جامع بود: «این طرح کی کلید می‌خورد و چگونه؟»
در جواب این سوال، رییس شورا گفت: «ما استارت این کار را هم زده‌ایم. این طرح راسا به عهده‌ی اداره کل راه و شهرسازی است، چه کلید زدنش، چه تعیین مشاور و چه تامین اعتبارش. پیگیری‌هایی انجام شده و همین امروز هم صحبت کردیم، و اعتبار اولیه‌ای را حدود دو تومان تخصیص داده‌اند. خواسته‌ای هم از شهرداری داشتند که من ارجاع دادم به شهردار که امروز ارسال کردند. اصل نامه را هم سه چهار ماه قبل شهردار به اداره کل زده‌اند که طرح تفصیلی بسته شده و درخواست بازنگری طرح جامع داریم. آنها هم در اواخر کار مدیرکل قبلی، با وزارتخانه مکاتبه داشتند و تایید گرفته‌اند. ما دنبال می‌کنیم که تسریع شود.»
هفت‌برکه با توجه به اشرافی که دکتر افضلی در طی چند سال از گراش کسب کرده است، از او پرسید: «به نظر شما در تهیه طرح جامع، باید به چه چیزهایی پرداخت که به گراش کمک خواهد کرد؟»
دکتر افضلی در جواب گفت: «گراش دیگر طرح جامع نیاز ندارد چون طرح تفصیلی تمام مشکلات را حل کرده است. ولی مگر می‌شود شهر گراش را با همین وضعیت قفل کرد و به توسعه‌های جدید نپرداخت؟ طرح جامع شهر گراش باید با رویکرد نوین تهیه شود که مساله‌های اصلی شهر را حل کند. پاسخ من به شما این است: ظرفیت کالبدی و خدمات شهر گراش از شهروندانش بالاتر است. برای جمعیت‌پذیری که ما در وزارتخانه تصویب کردیم، گراش برای ۱۰۰ هزار نفر پاسخگو است. بر این اساس و با توجه به ظرفیت فرهنگی و میراثی می‌تواند به عنوان یک شهر هدف گردشگری تعریف شود. بر این اساس، اگر من بخواهم مساله اصلی گراش را تعریف کنم، من با اقتدار می‌گویم مساله اصلی گراش گردشگری است. باید تمام خدمات و جهت‌گیری ارگان‌ها را به سمت گردشگری برد. برای آینده گراش باید یک برند درست کنیم که رقابت کند با شیراز و در بحث گردشگری، بگوییم یک مقصد دیگر هم داریم به نام گراش. طرح توسعه‌ی آینده گراش باید به سمت این رویکرد نوین برود.»
گفتنی است که حدود نیمی از نشست خبری سه‌ساعته به بازگویی مشکلات و معضلات شهر و همچنین ارائه گزارش عملکرد شورای شهر و شهرداری گذشت، که در فرصتی دیگر در گفتگو با شهردار و اعضای شورا مرور و منتشر خواهد شد.
