هفت‌برکه: روز پرستار امسال هم گذشت اما کمتر کسی از درد دل‌ها و مشکلات پرستاران گراش خبردار شد. این مطلب خلاصه گفتگوی چند تن از پرستاران به نمایندگی از جامعه پرستاری گراش با هفت‌برکه است و بخشی از این مشکلات در آن بازگو می‌شود. اسامی این پرستاران در نزد هفت‌برکه محفوظ است.
به نمایندگی از پرستاران: شاید خبر تجمعات و اعتصابات پرستاران در جای‌جای کشور را شنیده باشید. جامعه‌ی پرستاری سراسر کشور از تبعیض‌ها و مشکلات ناراضی‌اند و در پی احقاق حق خودشان، سال‌ها و ماه‌هاست که تلاش می‌کنند. جامعه پرستاری گراش نیز از این قافله جدا نیست. درست است که پرستاران گراش تاکنون دست به اعتصاب و تجمع نزده‌اند، اما این به آن معنا نیست که وضعیت پرستاران گراش از پرستاران شهرهای دیگر از جمله شهرهای خود استان فارس مثل شیراز و جهرم و داراب و فسا و … مطلوب‌تر است. پرستاران گراش ضمن ابراز همدردی و همراهی با پرستاران کشور، به دلایل مختلف از تجمع و اعتصاب خودداری کرده‌اند، اما این را هم حق خود می‌دانند که مشکلاتشان را بازگو کنند و در پی احقاق حقوق خود برآیند. اینجا به بخشی از این مسائل و مشکلات اشاره می‌کنیم.
فشار کاری به خاطر کمبود نیرو
در زمینه‌ی کادر پرستاری در گراش، تعداد تخت‌های بیمارستان با تعداد نیرو تناسبی ندارد. پرستارهایی در گراش داریم که به دلیل کمبود نیرو، دو بخشی و سه بخشی هستند، یعنی مجبورند در روزهای مختلف، در بخش‌های مختلف بیمارستان کار کنند.
تعداد تخت‌های بیمارستان گراش با ردیف بودجه‌ی وزارتخانه همخوانی ندارد. بخش‌های زیادی اضافه شده اما نیرو اضافه نشده است چون ردیف بودجه همان قبلی است و برای تغییر این وضعیت، پیگیری جدی مشاهده نمی‌شود.
در چند ماه نخست امسال، ۳۵ نیرو از بیمارستان رفتند و نیروهای جدید هم پس از اطلاع از وضعیت بیمارستان و پرداختی‌ها، تمایلی به کار در اینجا ندارند. این مساله نیز برای بیمارستان بحران ایجاد کرده است. واکنشی که مدتی است در بین پرستاران در برخی شهرها در جریان است و اسم آن را اعتراض می‌گذارند، در واقع مطالبه‌ی حق پرستار به دلیل عدم تناسب میزان کار و پرداختی‌ها از نظر مالی و رفاهی است.
اضافه‌کاری اجباری با حقوق ناچیز
پرستاران باید طبق قانون، تعداد ساعات مشخصی را به عنوان موظفی کار کنند. هر قدر اضافه بر آن کار کنند، برای ماه بعد به عنوان اضافه‌کاری حساب می‌شود. در مورد موظفی‌ها نیز قوانینی در آیین‌نامه‌ی وزارتخانه وجود دارد تحت عنوان «ارتقا بهره‌وری»؛ یعنی مطالبه‌ی کار کمتر از نیرو برای افزایش کیفیت کار. پرستاری که دو یا سه برابر موظفی‌اش مجبور به کار کردن می‌شود، کارآیی‌اش کمتر و کمتر می‌شود. این قانون برای اکثریت پرستاران به ویژه در شهرهای کوچک‌تر رعایت نمی‌شود. بخش اعظم آن به خاطر کمبود نیروست، و بخشی از آن هم ناشی از کم‌اطلاعی خود پرسنل.
قانون وزارتخانه در مورد اضافه‌کاری‌ها نیز لحاظ نمی‌شود. یعنی سقف اضافه‌کاری نهایتا هشتاد ساعت در ماه و آن هم با توافق طرفین است. اما در تمام کشور، از جمله در گراش، شیفت‌ها اجباری است و پرستاران نمی‌توانند قبول نکنند، چون به شکل‌های مختلف تحت فشار قرار می‌گیرند.
مبلغی که برای اضافه‌کاری‌ها پرداخت می‌شود، از ساعتی ۱۶ هزار تا ۲۰ هزار تومان است! یعنی اگر یک پرستار ۲۰۰ ساعت در ماه اضافه‌کاری کند، تنها ۴ میلیون تومان می‌گیرد. که متاسفانه این مبلغ هم با تاخیر بسیار زیاد پرداخت می‌شود.
نکته‌ی دیگر در مورد اضافه‌کاری این است که طبق قانون، شیفت‌های عصر و شب ضریب دارد و مبلغ بالاتری باید به پرستار پرداخت شود. اما در کل کشور، این ضریب برای عصر لحاظ نمی‌شود و تنها برای شب محاسبه می‌شود که عملا تفاوت خاصی ایجاد نمی‌شود.
در آخر، همین اضافه‌کاری ناچیز هم بسیار دیر، با تاخیر ده‌ماهه و یک‌ساله پرداخت می‌شود. وقتی ده درصد مالیات هم از آن کسر شود، عملا چیزی از حقوق اضافه‌کاری باقی نمی‌ماند.
تاخیر چندماهه در پرداخت کارانه و تعرفه
متاسفانه احساس می‌شود که پرداخت‌ها سلیقه‌ای است و طبق مصوبات وزارتخانه نیست. اغلب نیروهای بیمارستان غیربومی هستند و در صورت اعتراض به شرایط با آنها برخورد می‌شود. ما حداقل امیدوار بودیم برای روز پرستار، پرداخت معوقه‌های اضافه‌کاری و تعرفه پرداخت شود. اما اعلام کردند بیمه فقط یک ماه را واریز کرده و پزشکان نیز اعتراض کرده‌اند و اولویت با پزشکان است، در صورتی که واریزی وزارتخانه برای پرستاران و پزشکان جدا است.
حقوق ثابت پرداخت می‌شود و چون بیمارستان گراش به صورت هیئت امنایی اداره می‌شود، حمایت خیرین وجود دارد، اما در بحث پرداخت اضافه‌کاری، کارانه و تعرفه، وضعیت نسبت به شهرهای دیگر استان نسبی است و پرستاران با تاخیر طولانی مواجه هستند.
در بحث پرداخت تعرفه پرستاری، ما خبردار شدیم که سه یا چهار ماه قبل، پول تعرفه تا شش ماه اول سال به حساب دانشکده واریز شده است، اما تنها تعرفه‌ی ماه فروردین امسال تسویه شده است و ۵ ماه دیگر پرداخت نشد. در حالی که تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری نامه‌ی اکید وزارتخانه را دارد که نباید در هیچ جایی جز تعرفه‌ی پرسنل خرج شود. دستور وزارتخانه است که مطالبات به حداقل برسد و قرار بود تا شهریور تسویه شود. در این مورد دانشکده باید شفاف‌سازی کند، نه اینکه سرزنش و تهدید پاسخ آنها باشد.
حق ماموریت پرستاران هم به طور شش‌ماهه محاسبه و پرداخت می‌شود. با این که مبلغش بسیار ناچیز است، اما آن هم واریز نشده است. شاید درصد بسیار کمی از مردم بدانند که وقتی یک پرستار همراه بیمار اعزامی به شهر دیگری، مثلا به شیراز، می‌رود، برای این رفت و برگشت تنها حدود ۳۰۰هزار تومان دریافت می‌کند!
تناقض مصوبات و مطالبات
اضافه‌کاری‌های طولانی، زندگی شخصی پرسنل را تحت تاثیر قرار می‌دهد و عملا چیزی تحت عنوان زندگی شخصی برایشان وجود ندارد. وضعیت مرخصی‌ها، شیفت‌ها و پرداختی‌ها رضایت‌بخش نیست. اما پرسنل به دلایل مختلف و تحت فشارهای مختلف، مطالبه‌گری نمی‌کنند. مدیران حاضر هستند نیرو از دست بدهند ولی کسی مطالبه‌گری نکند.
بسیاری از شهرهای استان چون زیر نظر دانشگاه شیراز هستند، واریزی‌ها زودتر انجام می‌شود. معوقات همه جا وجود دارد اما بسیاری از درآمدهای بیمارستان گراش از بخش‌های ویژه‌ی آن نظیر پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و غیره است و بیمه و وزارتخانه هم حقوق‌ها را پرداخت می‌کنند. با این وجود، پرداختی‌ها از سوی بیمارستان طولانی است.
پرسنل بیمارستان گراش اکثرا غیر بومی هستند و یا از نظر استخدامی جای پای محکمی ندارند (یعنی رسمی و پیمانی نیستند) و یا ممکن است در پانسیون و خوابگاه اقامت داشته باشند و این اهرم فشاری از سوی مدیران و روسا برای جلوگیری از اعتراض پرسنل شده است.
امکانات رفاهی معدود
در کنار تمام این مشکلات، امکانات رفاهی ویژه‌ای هم برای پرسنل پرستاری در بیمارستان گراش وجود ندارد. تنها خدمات رفاهی بیمارستان، اختصاص دادن پانسیون و خوابگاه به اعضای غیر بومی است. اگر پانسیون هم نباشد، چون اکثر پرسنل غیربومی هستند، در گراش نمی‌مانند چون با این مخارج در گراش ماندن بی‌فایده است.
حق مسکن شش‌ماهه و حق پوشاک سالانه وجود دارد که آن هم با تاخیر پرداخت می‌شود. حق مسکن ماهیانه ششصد هزار تومان است و دو سال است که تغییری نکرده است.
این در حالی است که در شهرهای دیگر، سعی می‌شود که حداقلی از امکانات رفاهی و تفریحی برای پرسنل اختصاص داده شود. با توجه به غیر بومی بودن پرستاران بیمارستان گراش، فراهم کردن این امکانات اهمیت خیلی بیشتری دارد تا در حضور در گراش برای پرستاران جذابیت داشته باشد و آن را اولویت قرار دهند.
قطب درمان جنوب، واقعیت یا رویاپردازی؟
دانشکده و بیمارستان گراش سال‌هاست تلاش می‌کنند برای گراش به عنوان «قطب درمان جنوب» برندسازی کنند. در این زمینه نسبتا هم موفق بوده‌اند و بسیاری از مراجعین از شهرها و استان‌های اطراف و حتی شیراز هستند. اما از سوی دیگر، تبدیل شدن به قطب درمان علاوه بر تجهیزات و امکانات سخت‌افزاری، به نیروی انسانی کافی و سرآمد هم نیاز دارد. بیمارستان گراش ظاهر شیکی دارد اما از درون نیاز به بازبینی شدیدی به افزایش نیروی درمانی و پرستار دارد.
برای جامعه‌ی پرستاری هم دردناک است که یک بیمار در ابتدا با خوشبینی نسبت به شرایط وارد بیمارستان شود، اما با کمبود نیرو یا تعطیلی یک بخش مواجه شود. یکی از دلایل اصلی تعطیلی بخش آنژیوگرافی یا جراحی قلب، کمبود نیرو است. تجهیزات جراحی قلب و جراح قلب و تیم آن وجود دارد اما پرستار مراقبت‌کننده در این بخش، که سنگین‌ترین بخش بیمارستان است، وجود ندارد. در بخش پست‌آنژیو هم نیرو نیست. یعنی عملا کمبود پرستار، استفاده از تجهیزات و خدمات‌رسانی به بیمار را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
باید توجه داشت که این پرسنل است که بخش مهمی از بارِ برندسازیِ «قطب درمان جنوب» را به دوش می‌کشد. از سویی دیگر، این اغراق باعث ایجاد توقعات بالا و گاهی غیرواقعی از بیمارستان می‌شود و در نهایت منجر به نارضایتی و شاکی شدن مراجعه‌کنندگان می‌شود.
اعتراض پرستاران را هم بشنوید
جامعه پرستاری گراش اگرچه با اعتصاب موافق نیست، اما باید بتوانیم صدای اعتراض‌مان را به گوش مدیران شهر و شهرستان از جمله امام جمعه و فرماندار برسانیم. مردم و مسئولین باید بدانند پرسنلی که در این بیمارستان کار می‌کند راضی نیست. پرستاران تمام تلاششان را می‌کنند که این نارضایتی روی خدمات مطلوبی که باید به مریض برسد، و کیفیت کارشان تاثیر نگذارد. اما دانشکده و بیمارستان سخت‌گیری زیادی در این مورد اعمال می‌کند و با تذکر و یادآوری مداوم، از پرسنل می‌خواهند از هرگونه صحبت با رسانه‌ها خودداری کنند و اعتراض و صحبت‌های خود را به رسانه‌ها منتقل نکنند. اگر هم گاهی صرفا برای مطالبات اعتراضی بشود از سوی مدیران تذکراتی دریافت می‌کند. روزی که نماینده مجلس برای بازدید از بیمارستان آمد، کسی نتوانست با او صحبت کند و مشکلی را بیان کند. در حالی که ابتدا باید پرسنل را راضی کنند و بعد به باقی مسائل برسند.
وقتی پرسنل خود بیمار است چطور به بیمار رسیدگی کند؟