هفت‌برکه – نوریه بلبل: وعده‌ها برای تامین آب شهرک صنعتی گراش به جایی نرسید. چاه شهرک خشک شد و دریافت آب از خط سد سلمان یا خط خلیج فارس هم بلاتکلیف است. صنعتگران شهرک صنعتی گراش برای تولید و حتی نیازهای روزمره مجبور به خرید آب با هزینه گزاف هستند. آنها می‌گویند آیا تولید بدون آب ممکن است؟
به گزارش هفت‌برکه، شهرک صنعتی گراش سال ۱۳۷۳ در ۴۰ هکتار در منطقه اناغ تاسیس شد و از ۷۵ قرارداد واگذاری، حدود ۲۰ واحد صنعتی و تولیدی در این شهرک فعال هستند. از حدود ۳ سال پیش، با کاهش آبدهی چاه این شهرک، مشکلات صنعتگران وارد مرحله جدید شد. از یک ماه پیش که این چاه خشک شده، مشکلات تولیدکنندگان به ویژه در واحدهای آببر و صنایع غذایی چند برابر شده است.
هفت‌برکه در این گزارش با مروری بر وعده‌های داده شده در این سه سال، بخشی از درد دل‌های تعدادی از صنعتگران را منعکس می‌کند.
پیگیری‌های بی‌نتیجه از استاندار تا مدیران شهرستان
تیر ۱۴۰۰ جلسه‌ی کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید به ریاست فرماندار سابق گراش، مجید غلامپور، و با حضور مدیران دستگاه‌های اجرایی، تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برگزار می‌شود و در مورد مشکلات شهرک صنعتی به بحث و گفتگو پرداخته می‌شود (خبر در هفت‌برکه). غلامپور در جلسه می‌گوید: «تامین آب شهرک صنعتی مطالبه مهم تولیدکنندگان و سرمایه گذاران است که مسئولان امر باید به تعهدات خود در این زمینه عمل کنند.»
کشاورز، مدیر سابق شهرک صنعتی گراش، تیر ۱۴۰۰ در تماس تلفنی با هفت‌برکه با تایید این موضوع که مشکل اساسی حال حاضر شهرک صنعتی تامین آب شرب است، می‌گوید: «با وجود این که شهرک‌های صنعتی از یک طرف لار و از طرف دیگر اوز از طریق خط آب شرب سلمان فارسی مشروب می‌شوند، اما با توجه به تخصیص آب شرب به شهرک صنعتی گراش در سند توسعه پیشران استان فارس و عبور خط انتقال از ورودی شهرک به سمت اوز با کارشکنی بعضی از مسوولین و دادن نسخه اشتباه به دست مردم، حدود پنجاه ماه این مهم معطل مانده است. ان‌شالله طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته در هفته جاری طی جلسه فرماندار شهرستان با مدیران عامل شهرک‌های صنعتی و آبفا استان این مهم بررسی و پیگیری خواهد شد.»
در هر دیدار مقامات مسئول از استاندار تا فرماندار، امام جمعه و غیره درخواست تامین آب شهرک صنعتی تکرار می‌شود.
ایمانیه استاندار فارس در سفر به گراش در پاسخ به سوال پندری گفت: برای رفع این مشکل قول می‌دهم اما به شرط اینکه یک قراردادی بین صنعتگران و آبفای استان برای استفاده از پساب شبکه فاضلاب گراش بنویسند که از ابتدای ۱۴۰۴ به بعد، از آب‌های زیرزمینی و آب سد استفاده نمی‌کنیم و فقط از پساب استفاده می‌کنیم، ما یک مجوز موقتی به آنها می‌دهیم.
وی در پاسخ به این موضوع که از چندسال قبل شهرک‌های صنعتی اوز و لار نیز از آب همین سد استفاده می‌کنند، تصریح کرد: باشد. به آنها هم اعلام کردیم. به همه‌ی صنایع استان اخطار دادیم که از ۱۴۰۴ به بعد آب چاه و آب سد ممنوع. همه‌شان یا به فکر آب خلیج فارس یا حساب شبکه باشند.
حالا با گذشت ۳ سال از جلسه، هنوز مشکلات آب شهرک صنعتی به قوت قبل باقی است و مطالبه‌ی مهم و اصلی صنعتگران این شهرک صنعتی رفع مشکل آب است.
حتی برای سرویس بهداشتی هم آب نیست، چه برسد به تولید
غلامرضا فتحی، مدیر تولید و عضو هیات مدیره تولیدی عرقیات گیاهی کوکسان، در تماس تلفنی با هفت‌برکه از مشکلاتی که صنعت‌شان با آن روبه‌رو است، می‌گوید: «از سال ۱۳۹۶ که کار را با شرکت فسیل شروع کردیم، همین مشکل را داشتیم. آن موقع صنایع آببر تعدادشان کم بود. فسیل و سبزی طاها بود. الان که از فسیل مستقل شدیم و برند کوکسان را ادامه دادیم و آقای عباسی هم با فسیل ادامه دادند، تقریبا صنایع آببر تعدادشان زیادتر شده و این مشکل بی‌آبی هم بزرگتر شده است.»
غلامرضا فتحی ادامه می‌دهد: «ما روزانه ۳ تا ۴ میلیون تومان آب با تانکر می‌خریم. در ماه این هزینه حدود ۱۲۰ میلیون تومان می‌شود، در حالی که ما باید حداقل ۵ تا ۱۰ میلیون تومان پول آب‌مان بشود نه ۱۲۰ میلیون تومان.»
او در ادامه می‌گوید: «حتی برای دوستانی که صنایع آببر هم ندارند و فقط در حد شستشو آب لازم دارند هم آب نمی‌رود. ما آب که می‌خریم باید شیرین‌ش کنیم و و پساب آن را با هزینه‌ی شخصی در یک بشکه که پمپ و دینام روی آن وصل کردیم در پیاده‌رو گذاشتیم برای آنهایی که این آب را برای شستشو لازم دارند از آن استفاده کنند.»
میثم اسدی، مدیر تولید شرکت تولیدی گراش طاها در شهرک صنعتی گراش است. محصولات این شرکت بسته‌بندی سبزیجات خشک و تر است و یکی از فعالترین و شناخته‌شده‌ترین شرکت‌های حاضر در شهرک صنعتی است و سال ۱۴۰۲ با اشتغال‌زایی مستقیم برای ۱۷ نفر به عنوان یکی از شرکت‌های برتر گراش معرفی شد.
اسدی در مورد مشکل این روزهای شهرک صنعتی می‌گوید: «مشکل کم‌آبی که حدودا یک سال و نیم است داریم و مشکل بی‌آبی که چاه شهرک حتی یک قطره آب ندارد، حدود یک ماهی می‌شود و ما روزانه با تانکر آب می‌خریم. روزانه حدود سه تانکر آب می‌خریم و هر تانکر حدود ۵۰۰ هزار تومان است و روزانه یک میلیون و نیم می‌شود.»
صنعتگران به آب نیاز دارند و شعارهای حمایت از تولید بدون اقدام عملی برای تامین آب فایده‌ای ندارد.
فتحی، مدیر کوکسان، می‌گوید: «در تریبون نماز جمعه می‌گویند که مشکل آب شهرک صنعتی مرتفع شده، کجا حل شده؟ بارها و بارها هم ما و هم واحدهای صنعتی دیگر شهرک‌های صنعتی به مراجع مربوطه سر زدیم، قول می‌دهند اما عملی نمی‌کنند. حتی این مشکل را به صورت موقت هم مرتفع نکردند. اداره جهاد کشاورزی و غذا و دارو تا حدودی حمایت کردند اما این مشکل هنوز حل نشده است.»
چاه شهرک صنعتی دیگر قابل استفاده نیست
در ورودی شهرک صنعتی، در کنار اتاق مخابرات، چاه آب شهرک صنعتی قرار دارد. عمق چاه آب شهرک صنعتی حدود ۳۰۰ متر است که ۲۲۵ متر لوله‌گذاری شده است و ۲۸۵ متر جداره دارد.
کشاورز، مدیر پیشین شهرک صنعتی گراش، در بهمن ۱۴۰۲ گفت: «در سال‌های اخیر کیفیت و مقدار آب کاهش پیدا کرده بود و با هزینه ۶۰۰ میلیون تومان چند نوبت کف‌زنی شد. آب چاه قبلا شور و تلخ بود و الان آب دو مزه است. با مسئول آب استان صحبت کردیم که جابجایی بگیریم و بتوانیم از ۱۰۰ درصد ظرفیت ۱۰۰ درصد استفاده کنیم. ما الان ۳ لیتر در ثانیه برداشت داریم و تا حدودی مشکل حل شده است.»
کشاورز گفته بود: «۸۰ درصد آب چاه شهرک صنعتی برای سه شرکت سبزیجات طاها، کوکسان و نان سخاوت مصرف می‌شود که البته جوابگو هم نیست. ما در حال حاضر فقط می‌توانیم از ۷۰ درصد ظرفیت چاه استفاده کنیم و برای رسیدن به ۱۰۰ درصد باید چاه جابجا شود.»
اسدی از سبزیجات طاها می‌گوید: «آب شهرک صنعتی از خود چاه شهرک تامین می‌شود. چند وقتی است اذیت می‌شویم که آب ندارد یا باید ته‌زنی بشود یا باید لوله بیشتر به چاه بفرستند دقیق نمی‌دانم و بارها گفته‌اند که قرار شده است از شیراز بیایند و دوربین به چاه بفرستند و بدانند که مشکل آن چیست که خب، یک سری اسم‌های تخصصی دارد که من دقیقا نمی‌دانم. برآوردشان این بود که در طولانی مدت نمی‌تواند جوابگو باشد.»
کوکسان تولید را متوقف نکرده است. فتحی می‌گوید: «ما خودمان را وابسته به چاه شهرک صنعتی نکردیم و آب آزاد می‌خریم. چاه شهرک صنعتی ۲۵ سال قدمت دارد و دهانه‌ی آن ریزش کرده است.»
فردفانی، مدیر کوکسان، نیز می‌گوید: «آب شهرک صنعتی شور است و کیفیت مناسبی برای تولید این نوشیدنی ندارد، شهرک صنعتی اوز به آب سد سلمان وصل است ولی نمی‌دانم چرا برای شهرک گراش این موضوع پیگیری نمی‌شود.»
وحید زرین‌چنگ، مدیر جدید شهرک صنعتی، در پاسخ به هفت‌برکه گفت که نظر کارشناسان این است که چاه شهرک صنعتی دیگر قابل استفاده نیست: «چاه به دلیل قدمت ۲۵ ساله‌اش و به دلیل فرسودگی، جداره‌اش در فاصله‌ی ۹۰ متری جابجا شده و ریزش کرده است. با رضایت صنعتگرها یک کارشناس از شیراز آوردیم که چاه را تعمیر کند. کارشناس به وسیله‌ی دوربین متر چک کرد که اگر بخواهند تعمیر کنند احتمال ریزش کلی وجود دارد و آن قدر آب ندارد که بخواهند برای تعمیر این چاه هزینه کنند و این چاه دیگر قابل استفاده نیست.»
چرا شهرک صنعتی گراش از سد سلمان آب ندارد
با همه این مسائل چندان نمی‌توان به آب چاه امید بست. شهرک‌های صنعتی لار و اوز از آب سد سلمان برای تولید استفاده می‌کنند.
محمود طاهرزاده، فرماندار گراش، در بهمن ۱۴۰۲ گفته بود: «مشکل آب شهرک صنعتی به صورت پایه‌ای باید با خط انتقال آب سد سلمان حل شود به دنبال صدور مجوزها و تایید طرح ایستگاه پمپاژ و خط انتقال هستیم ولی تا آن زمان برای کوتاه مدت ۶۰۰ میلیون هزینه شده است که این چاه بهسازی شود که بخشی از مشکل کاهش پیدا کرده است.»
کشاورز مدیر سابق شهرک صنعتی گراش گفت: «انشعاب آب شرب ۲۰ میلیارد هزینه دارد و با هزینه‌های اصلاح شبکه داخلی به ۳۵ میلیارد تومان می‌رسد. البته ما حاضر هستیم این هزینه را پرداخت کنیم. اما هنوز آب سد سلمان نرسیده است.»
زرین‌چنگ، مدیر جدید شهرک صنعتی، از آخرین وضعیت طرح خط انتقال آب از سد سلمان به شهرک صنعتی گراش گفت: «ما یک سال پیش درخواست انشعاب از سد سلمان برای شهرک صنعتی گراش را داده‌ایم و شرکت شهرک‌های صنعتی در شیراز و شرکت آبفا با حضور فرماندار یک تفاهم‌نامه نوشتند که این کار انجام شوند و با توجه به عوض شدن مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی و مدیر عامل شرکت آبفا قرار است تا چند روز آینده یک تفاهم‌نامه‌ی جدید بین شرکت شهرک‌های صنعتی و شرکت آبفا برای اختصاص یک انشعاب دائمی آب از سد سلمان به شهرک بسته شود.»
مدیر شهرک صنعتی در مورد هزینه این پروژه در حال حاضر می‌گوید: «برآورد اولیه هزینه‌ی این طرح حدود ۵۲ میلیارد است که بخشی شرکت شهرک صنعتی و بخشی از آن هم از فرمانداری از منابع اعتباری خودش هزینه کند که نظارت آن با اداره‌ی آبفا است.»
به در بسته خورده‌ایم
میثم اسدی، از مدیران سبزیجات طاها، هم از پیگیری‌های خود می‌گوید: «از لحاظ قانونی خیلی پیگیری کردیم، حتی زمانی که مهندس حسین‌زاده نماینده مجلس بود به او هم مراجعه کردیم. من خودم شخصا بارها به فرمانداری مراجعه کردم و حضوری با ایشان سه یا چهار ماه قبل صحبت کردم و به من گفتند که تا قبل از تابستان حتما آب شما را تامین می‌کنیم.»
اسدی می‌گوید: «من قبل از زمانی که حضوری با فرماندار صحبت کنم، خود فرماندار، امام جمعه و رئیس شهرک صنعتی گراش برای بازدید به شهرک صنعتی آمده بودند و آنجا هم صحبت کردم و مشکل آب را مطرح کردم و به من گفتند که پیگیر می‌شویم که حل بشود ولی هیچ پیگیری انجام ندادند.»
اسدی می‌گوید دیگر مشکل کم‌آبی نیست: «قبلا چون مشکل کم‌آبی بود و ما و محصولات کوکسان و فسیل که به آب بیشتری نیاز داشتیم برای آب پیگیری می‌کردیم و بقیه صنعتگرها چون خیلی آب لازم نداشتند و در حد شستشو برای آنها آب می‌آمد. ولی الان که آب کاملا قطع شده بقیه هم پیگیری می‌کنند و در این یک سال و نیم کم‌آبی خیلی پیگیری کردیم و چون الان آب کامل قطع شده همه پیگیری می‌کنند. قبلا وقتی می‌گفتیم خیلی کسی همکاری نمی‌کرد.»
فتحی مدیر کوکسان می‌گوید: «الان حدود تقریبا ۴۰ تا ۵۰ نفر در واحدهای صنعتی شهرک صنعتی دارند کار می‌کنند. اگر آب نداشته باشیم نمی‌توانیم کار کنیم و باید برویم مثل بقیه دلالی کنیم. حداقل قرار نیست که پول بیمه و خیلی چیزهای دیگه را بدهیم!»
فتحی ادامه می‌هد: «شرکت شهرک‌های صنعتی که در شیراز است تمام زمین‌های شهرک صنعتی را فروخته و پولش را گرفته است و از خداش است که پول بگیرد و خدمات کمتری بدهد. من صنعتگر زمین بخرم اما آب نداشته باشم از کجا می‌توانیم کار کنم؟ بدون آب؟ و یک سوله‌ی جدید حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیارد بخواهیم هزینه کنیم و سرمایه‌گذار هم پیدا کنیم وقتی آب نباشد که فایده‌ای ندارد و این کار را انجام نمی‌دهیم و شهرک صنعتی توسعه‌ای پیدا نمی‌کند. الان تعداد نفراتی که دارند کار تولید انجام می‌دهند کم هستند و باید قدر همین‌هایی که هستند را بدانند.»
اسدی می‌گوید: «ما ۳ تا شرکت داریم که در ارتباط مستقیم با آب هستند و آب برای آنها ضروری است. شهرک صنعتی با این همه ابهت‌اش نمی‌تواند برای سه شرکت آب تامین کند. یکی از اصلی‌ترین چیزهای است که ما به خاطر آن رفته‌ایم به شهرک صنعتی، برای خدماتی که وظیفه‌اش است به ما برساند متاسفانه، بهتر که نیست بدتر هم است.»
خواسته نهایی صنعتگران: آب می‌خواهیم
غلامرضا فتحی می‌گوید: «یا باید یک چاه جدید حفر بشود یا اداره‌ی آبفا و مسئولین مربوطه آب پایداری بیاورند تا من نوعی و دوستان که می‌خواهیم کار کنیم خیالمان از بابت آب راحت باشد و شهرک توسعه یابد و اگر آب نباشد که کار انجام نمی‌شود.»
زرین‌چنگ در مورد آخرین پیگیری انجام شده می‌گوید: «در جلسه‌ای که هفته‌ی گذشته در فرمانداری گراش گرفته شد، کاشفی‌نیا، رئیس امور آب گراش، و مهدی فردفانی، یکی از صنعتگران شهرک، به نمایندگی از همه قرار شد تا تامین یک آب پایدار برای شهرک صنعتی گراش در اطراف شهرک صنعتی یک چاه از کشاورزان اطراف شهرک صنعتی اجاره بشود که نظر کشاورزان بر این بود که چاه آنها به حدی ظرفیت ندارد که آب شهرک صنعتی را بتواند تامین کند.»
میثم اسدی از شرکت سبزیجات طاها می‌گوید: «یک آب پایدار باید برای شهرک صنعتی تامین شود. حالا یا از طریق همان چاهی که هست، اگر آب کافی دارد تعمیر بشود؛ یا هم یک چاه جدید بزنند و این مشکل حل بشود.»
زرین‌چنگ، مدیر شهرک صنعتی، چاه جدید را یک درمان موقت می داند: «باتوجه به خشکسالی منطقه و وضعیتی که بافت خاکی شهرک صنعتی دارد چاه جدید نهایتا یک تا دو سال جواب بدهد. حتی کارشناسان با توجه به خشکسالی، ریسک زدن چاه جدید را بالا می‌دانند.»
به نظر می‌رسد راه حل نهایی مشکلات شهرک صنعتی گراش این است که آب این شهرک نیز همانند شهرک‌های صنعتی لار و اوز از خط آب سلمان استفاده کنند و یا از خط انتقال آب خلیج فارس که از نزدیک گراش می‌گذرد سهمی برای این شهرک تشنه در نظر گرفته شود.