مهندس محمدرضا غلامی: امروزه مسأله انرژی بخصوص انرژیهای حاصل از سوختهای فسیلی همانند نفت و گاز، نقش چشمگیری در توسعه همه جانبه کشورها و افزایش قدرت آنها در روابط سیاسی و دیپلماتیک داشته است، کشورمان ایران به لحاظ داشتن منابع غنی نفت و گاز نیز از این قاعده مستثنی نبوده که علیرغم تحریمهای ناجوانمردانه در سالیان اخیر و افزایش تورم ناشی از آن، با تکیه بر این پتانسیل کماکان نقش پررنگی در مسائل اقتصادی، سیاسی و تجاری در بین کشورهای جهان به ویژه منطقه خاورمیانه دارد.
در چندروز اخیر و باشنیدن خبر مسرت بخش اجرایی شدن عملیات حفاری چاه شماره یک میدان گازی بیرم که با کلید خوردن پروژه عملیات ساخت جاده در جهت دسترسی به چاه شماره یک که با هزینهای بالغ بر ۱۰۰میلیارد تومان انجام میشود، نوید ایجاد یک تحول بنیادین و چشمگیر در منطقهای با پتانسیلهای بالا همچون بیرم را میدهد. پس از مطالعات اولیه و اقدامات زمینشناسی و همچنین عملیات لرزه نگاری اکتشافی توسط شرکت ملی نفت ایران، کوههای بستکویه منطقه بیرم از نظر ساختمان زمین شناسی جز مناطق پرفشار گازخیز و مستعد حفاری شناخته شد. میزان ارزیابی اولیه از میزان گاز ذخیره شده در این میدان نزدیک به ۱/۵ تریلیون فوت مکعب (۴۲/۵ میلیارد متر مکعب) میباشد که همانگونه که در خبرها منتشر شد این مقدار تقریباً معادل گاز مصرفی ۱/۵ سال کشور اسپانیا و همچنین ۱۸ درصد کل مصرف گاز کشورمان در یکسال است.
و اما نکته حائز اهمیت توسعه بهره برداری از میدان گازی بیرم برای منطقه بخصوص جنوب استان فارس و شهرستانهایی مانند لارستان، اوز، گراش و خنج توسعه صنایع مرتبط و جانبی با صنعت نفت و گاز هست که بطور چشمگیری باعث ایجاد تحولات اساسی در جهت رشد و رونق شکوفایی منطقه و اشتغالزایی جمعیت کثیری از جوانان و اهالی منطقه خواهد شد.
بیرم به واسطه موقعیت جغرافیایی آن و بیابانی بودن منطقه و همچنین فاصله بسیار کم به خطوط لوله نفت و گاز، مستعد صنایعی است که به آب کمتری در جهت توسعه نیاز دارد. با توجه به غنای کوههای بیرم از سنگ مرمریت، سنگ آهک و نمک و همچنین مواد اولیه سیمان SiO2 سلیس به همراه سنگ آهک، احداث کارخانه سیمان (سیمان مخصوص چاههای نفت و گاز) یکی از صنایع مرتبطی است که به واسطه توسعه میدان گازی بیرم میتواند باعث ایجاد رونق اشتغال و شکوفایی صنعتی منطقه گردد.
سیمانهای مورد نیاز در چاههای نفت و گاز عمدتا از سیمان تیپ G بوده که سیمانهایی با استحکام مقاومتی بالا هستند (compression strength) که در حرارتهای بالا و در اعماق چاههای نفت و گاز استحکام خود را نیز حفظ میکنند که تعداد این کارخانهها در کشور انگشتشمار است. بیشتر کارخانههای سیمان موجود در منطقه، نظیر کارخانههای سیمان لامرد، لار، فیروزآباد، داراب و هرمزگان عمدتا دارای محصولات سیمانی پرتلند تیپ A، B، C هستند که کاربرد آنها در ساختمان و سدسازی است.
از دیگر صنایع مرتبط با توسعه میدان گازی بیرم میتوان به ایجاد و تأسیس و بهرهبرداری از ایستگاههای تقلیل فشار، احداث خطوط لوله سراسری، مراکز جمعآوری، تفکیککنندههای مرحلهای، کارخانههای جانبی و…اشاره کرد که به صورت مستقیم و غیر مستقیم باعث ایجاد انگیزه و اشتغال جمع زیادی از جوانان و اهالی منطقه خواهد شد، علاوه بر موارد فوق میتوان به توسعه کسب و کارهای مربوط به عملیات پشتیبانی و لجستیک صنایع فوق نیز نام برد که به صورت مستقیم و غیرمستقیم با دیگر مشاغل و اصناف خرد موجود در منطقه ارتباط دارد.
با ایجاد یک طرح صنعتی در منطقه و ایجاد زیرساختهای اساسی در جهت صنعتی شدن منطقه، زمینه برای بسترسازی دیگر صنایع بالقوه در منطقه نیز مهیا میشود، از نمونه موفق این امر نیز میتوان به شهرستان لامرد نام برد که با توسعه میدان گازی تابناک در مجاورت این شهرستان و توسعه منطقه ویژه اقتصادی، صنایع سنگین و سبکی از قبیل توسعه صنایع پتروپالایشگاهی، مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب، نیروگاه برق، نیروگاه سلولهای خورشیدی و غیره نیز توسعه یافتهاند که باهمت و پیگیریهای مداوم و مستمر نماینده دلسوز و مردمی منطقه جناب دکتر حسینزاده منطقه ویژه اقتصادی لارستان در اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ مورد تصویب قرار گرفت و پس از خبر مسرت بخش اجرایی شدن میدان گازی بیرم، گامی بلند در جهت ایجاد زیرساختهای اساسی درمسیر توسعه همه جانبه منطقه و شکوفایی تجاری و اقتصادی برداشته شد که نوید از یک آینده پرشکوه و رونق را برای منطقه جنوب فارس میدهد.
*مهندس محمدرضا غلامی کارشناس ارشد مهندسی مخازن هیدروکربوری و سرپرست سایت بهره برداری میدان نفتی یادآوران