هفت‌برکه: علی جنگجو با اره‌برقی‌اش ده سال است که با درختان نخل دمخور است و از آن‌ها پرستاری می‌کند و ۳ سال است که کاشت درخت نخل را در اولویت کارهایش قرار دارد. به گفته خودش در این مدت هزار نفر نخل کاشته است. او ۳۶ سال دارد و در این گفتگو تجربیاتش را برای دوستداران درخت نخل به اشتراک گذاشته است.
عصر تابستان و وزش باد میان برگ‌های نخل وسط حیاط، نشستن در نخلستان و خوردن خرک و دمبزک با تیلیت ماست، زندگی در کنار نخل و نخلستان، ما جنوبی‌ها را به دیدن و بودن این درخت عادت داده است. هر چند زمان زیادی از این خاطره‌ها نمی‌گذرد اما انگار بادهای گرم جنوب همه نخل‌ها را با خودش برده است و دیگر خبری از نخل‌ها در خانه‌ها و نخلستان‌ها نیست. در این وضعیت علی جنگجو نخل‌ها را از یاد نبرده است و نگهداری از نخل شغل مورد علاقه او است.
به نظر شما چرا درختان نخل شهرستان گراش رها شده است و دیگر مثل سابق به آن توجه نمی‌شود؟
من فکر می‌کنم چون در زمان گذشته خرما جزو غذای اصلی مردم بود ولی الان با زیاد شدن انواع غذا و تنوع در شیرینی‌ها، دیگر کمتر به خرما توجه می‌شود. و از طرفی هر زمان اراده کنند خرما در بازار است که خریداری کنند. با این وجود هنوز هم کسانی هستند که به نخل‌های خودشان خوب می‌رسند، مخصوصا مسن‌ترها. چون جوان‌ها ارزش درخت خرما را نمی‌دانند، اما بزرگترها از این درخت شناخت بیشتری دارند. اما متاسفانه کهولت سن مانع می‌شود که بتوانند به نخل‌ها برسند و جوان‌ترها هم حوصله این کار را ندارند. و دلیل دیگر رها شدن نخل‌ها، قیمت کم خرما است. نبود صنایع تبدیلی باعث شده که قیمت خرما به خصوص در منطقه خودمان کم باشد. مثلا امسال خرما را کیلو ۱۰ هزار تومان فروختیم در حالی که قیمت خیار سبز ۲۰ هزار تومان است.
برای نگهداری از درخت نخل باید چه نکاتی را رعایت کرد؟
معمولا هر سه سال یک بار باید پاجوش‌های نخل را برید. این کار باعت از بین رفتن ۷۰ درصد از آفت نخل می‌شود مخصوصا کرم غز. اگر می‌خواهند نخل‌های خوب و پر ثمری داشته باشند حداقل دو سال یک بار می‌بایست پای نخل را پاک کنند و کود حیوانی به آن بدهند. و حتما برگ نخل را هرس کنند که معمولا هنگام برداشت محصول این کار انجام می‌شود. بیشترین آفتی که درخت نخل دچار آن می‌شود سوسک سر خرطومی است که به زبان محلی به آن غز می‌گویند. یکی از راه‌های از بین بردن این آفت سم‌پاشی است. یکی دیگر از راه‌ها هم بریدن دمبرگ است که به زبان محلی به بریدن توت معروف است.
برای آفت نزدن خرما و داشتن محصول بهتر باید دو بار سم‌پاشی انجام شود یک مرحله وقتی به زبان محلی خلاله کمی بزرگتر از اندازه لوبیا شده باشد و مرحله بعدی قبل رنگ کردن خارک است. به گراشی به آفتی که به محصول خرما می‌زند، می‌گویند؛ بلکه. یک نوع کنه که محصول خرما را گردآلود می‌کند.
هزینه نگهداری درخت نخل در طول سال چقدر است؟
هزینه نگهداری درخت نخل در بین درختان از همه کمتر است. چون درخت نخل در برابر تنش آب مقاومت بالایی دارد این به این معنا نیست که اصلا آب نمی‌خواهد ولی خیلی کمتر از درخت‌های دیگر آب لازم دارد و معمولا درخت‌های مرکبات و دیگر درخت‌های میوه ۳ برابر نخل آب لازم دارند و اگر نخل‌ها را جایی بکارند که از آب باران استفاده کند، هزینه آبیاری کمتر می‌شود چون در منطقه گرم و خشک هستیم و آب کم داریم باید نخل‌ها را به نحوی بکارند که از آب باران استفاده کند به زبان خودمان بَس درست کنند که آب در آن بخوابد و ذخیره شود.
هزینه نگهداری از نخل وابسته به شرایط مختلفی است. مثلا اگر چاه داشته باشند، یا مجبور به خرید آب باشند یا از آب استخر یا باران استفاده کنند هزینه‌ها تفاوت خواهد داشت اما به صورت تقریبی هزینه نگهداری از هر نفر نخل حدود ۲۰۰ هزار تومان برای شما آب می‌خورد.
من تمام کارهای نگهداری از نخل را انجام می‌دهم، از کاشتن نخل تا توت بلزه، ابار دادن، سم‌پاشی، تمیزکاری نخل و … امسال هزینه ابار دادن نخل ۵۰ هزار تومان بود همین‌طور درست کردن گود هم تقریبا ۵۰ هزار تومان هزینه داشت. توت بریدن هم متری ۸۰ هزار تومان بود و بچه نخل درآوردن ۱۰۰ هزار تومان می‌شد. اما همه این قیمت‌ها تقریبی است و قیمت‌ها نسبت به بزرگی و کوچکی نخل، کم و یا زیاد می‌شود.
برای ترغیب مردم برای کاشت و نگهداری از نخل چه پیشنهادی دارید؟
خوشبختانه در این چند سالی که کار کاشت و نگهداری از نخل را انجام می‌دهم توانستم تا حدودی مردم را ترغیب کنم که نخل بکارند چون نخل یکی از درخت‌های پر ارزش از لحاظ غذایی است و در برابر تنش آب و کم آبی با توجه به شرایط آب و هوایی گراش مقاوم است و با کمترین هزینه نگهداری، نتیجه‌بخش است.
در جریان هستید که در سطح شهرستان گراش چه تعداد درخت نخل داریم و بیشتر در کدام مناطق قرار دارند؟
اطلاع دقیقی از تعداد نخل‌های شهرستان ندارم. ولی بیشترین تعداد نخل در مرکز شهرستان گراش وجود دارد و بیشتر کنار رودخانه فصلی گراش که معروف به رودخانه پئت است. قدیم که آب نبوده از این رودخانه فصلی بهره می‌بردند. آب باران برابر با ۱۰ آب چاه ارزش دارد.
به جز شما چه کسانی هستند که هنوز شغل نگهداری از نخل ها را دارند و آیا با آن ها ارتباطی دارید؟
تعداد معدودی هستند که این کار را انجام می‌دهند چون واقعا کار سنگینی است. البته چند نفری را می‌شناسم ولی زیاد نیستند کسایی که واقعا این کار را از روی علاقه انجام بدهند. من یکی از دلایلی که این کار را انجام می‌دهم، علاقه است و واقعا این کار را دوست دارم.
خودتان چند درخت نخل دارید؟ و چند درخت نخل مردم زیر دست شما است؟ و از چه روشی مردم می‌توانند برای کارهایی که در زمینه نخل دارند با شما ارتباط بگیرند؟
خود من ۷۰ نخل دارم و از ۳۰۰ نخل مردم که به من سپرده شده است نگهداری می‌کنم. اگر کسی به کمک من نیاز داشت می‌تواند با شماره ۰۹۳۷۸۲۸۲۹۸۵ تماس بگیرد.
