هفت‌برکه: همانطور که بسیاری از شهروندان با رها کردن فاضلاب منزل به معابر دردساز شده‌اند، موضوع شبکه فاضلاب شهری گراش نیز از سوی مسئولین رها شده است.
آب‌های سطحی و فاضلابی که در کوچه‌ها و خیابان‌های گراش رها می‌شود، در نهایت سر از انتهای خیابان بسیج و خیابان آبیاری در می‌آورد. در انتهای خیابان آبیاری، جایی که سیل‌بند رودخانه پئت به پایان می‌رسد، تجمع آب‌های سطحی امان ساکنین را برده است.
جایی که دریا می‌گندد
یکی از شهروندان در پیامی به هفت‌برکه نوشته است: «چند بار با شهرداری درباره‌ی آب‌های فاضلابی که در انتهای رودخانه‌ی پئت جمع شده تماس گرفتیم. واقعا همسایه‌ها اذیت می‌شوند. خانه‌های‌مان پر از پشه شده است و شب و روز نداریم. حتی شب‌ها بوی خیلی بدی می‌دهند. آب‌ها حرکت نمی‌کنند و گندیده است.»
با نزدیک شدن به این آب‌ها، بوی بد آن به مشمام می‌رسد. چند ماهی است باران نباریده و آب‌های سطحی منازل در این نقطه جمع شده است. تعداد زیادی پلاستیک و لجن سبزرنگ، منظره‌ی ناخوشایندی ساخته است. آب‌های سطحی کل شهر به این نقطه می‌رسد و راه‌حلی به جز ساخت سیستم فاضلاب و تصفیه‌خانه وجود ندارد.
آب‌های سطحی یا فاضلاب شهری
چه کسی در اینجا مسئول است؟ مسئولیت هدایت آب‌های سطحی با شهرداری است و این کار از طریق کانال‌های کوچه‌ها و خیابان‌ها انجام می‌شود. مسئولیت فاضلاب شهر با اداره آبفا است و گراش چیزی به نام شبکه فاضلاب ندارد.
حسین مهروری، شهردار گراش، در مورد ریشه این مشکل به هفت‌برکه گفت: «چند سالی است که مسیر هدایت آب‌های سطحی شهر جهت کم شدن حجم آب‌های ورودی به خیابان بسیج به خیابان‌های درمانگاه و آبیاری هدایت و تقسیم شده است. متاسفانه مردم عزیز گراش در نبودن شبکه فاضلاب شهری از این مسیر به عنوان جایگزین استفاده نموده و فاضلاب‌های خود را رها می‌نمایند. به طور طبیعی آخر این مسیرها به رودخانه پئت ختم می‌شود. و این رودخانه فصلی که مسیر اصلی آب باران است دچار مشکل بهداشتی بزرگی شده است.»
شهردار گراش معتقد است ایجاد شبکه فاضلاب ضروری است: «ایجاد شبکه فاضلاب راه حل اصلی این معضل است و باید در دستور کار مسئولین مربوطه قرار گیرد. اگر چه طراحی و ایجاد تصفیه‌خانه در انتهای خیابان بسیج در حال انجام است.»
تصفیه‌خانه شهرداری
طرح تصفیه‌خانه از حدود سال ۱۳۹۲ وجود داشته است و خبرهای مختلفی درباره آن منتشر شده است. شهردار فعلی گراش در مورد آخرین وضعیت تصفیه خانه گفت: «این موضوع در تخصص شهرداری نیست. استعلام اولیه هم از نظر مسایل فنی و هم از نظر نوع عملکرد و اخذ پیشنهادات و هم از نظر قیمت تاپیک انحام شده است. جمع‌بندی انجام شده است تا پس از تایید نسبت به تهیه مناقصه و سایر مراحل اقدام شود.»
تیرماه ۱۳۹۶ در روزهای پایانی شورای چهارم، غلامحسین عابد با مشارکت ۵۰۰ میلیون تومانی قرار بود ساخت تصفیه‌خانه گراش را آغاز کند.(خبر در هفت‌برکه) زمینی در انتهای خیابان بسیج خریداری شد و کانال‌کشی خیابان بسیج نیز تغییر کرد. بعد از آمدن شورای پنجم و دعوا بر سر گراش‌لند، طرح فاضلاب هم بلاتکلیف شد. آذر ۱۳۹۷ شورای پنجم از حاج محمد موغلی با آورده یک میلیارد و دویست میلیون تومان به عنوان سرمایه‌گذار طرح نام برد اما این سرمایه‌گذاری در حد یک عکس باقی ماند. مدتی بعد طرح با بودجه مستقیم شهرداری آغاز شد اما با گذشت چهار سال این طرح ناتمام است.
اکبر باقرزاده، رییس پیشین شورای شهر گراش، در مورد آخرین وضعیت طرح تصفیه‌خانه در شورای پنجم گفت: «بحث عمرانی کار با بودجه شهرداری انجام شد. در بودجه سال ۱۳۹۹ نیز ۸۰۰ میلیون تومان برای تاسیسات در نظر گرفته شده بود ولی مطلع نیستم که این بودجه بعد از انحلال شورا در چه قالبی هزینه شده است.»
ساخت شبکه فاضلاب یک طرح ملی است
مهروری، شهردار گراش، به این نکته تاکید دارد: «در اصل مسئولت تصفیه‌خانه با آبفا است. ما صرفا مسئول مسیر روان‌آب هستیم و دخالتی در امور فاضلاب نداریم. در ضمن بحث تصفیه‌خانه فاضلاب و شبکه فاضلاب را باید از آبفا پیگیری کنید.»
به خاطر همین به سراغ سیاوش خورسند رییس اداره آبفا گراش رفتیم. خورسند در مورد آخرین وضعیت طرح فاضلاب گراش گفت: «مطالعات اولیه و فاز صفر در قالب چند کتابچه تدوین شده و این طرح در زمستان ۱۳۹۰ به پایان رسید. بعد از آن مرحله بودجه است. طرح‌های فاضلاب در قالب بودجه ملی و ماده ۳۳ تعریف شده است.»
شبکه فاضلاب شهر از طرح‌های بسیار هزینه‌بر است که بودجه آن به صورت ملی تعریف می‌شود. در حال حاضر ۱۶ شهر در استان فارس دارای طرح فاضلاب شهری هستند. خورسند گفت: «بودجه تصفیه‌خانه و شبکه فاضلاب ۶ شهر بزرگ استان با وام از بانک توسعه اسلامی تامین شد که بازپرداخت آن از محل فروش انشعاب است. این بودجه به شهرهایی اختصاص پیدا کرد که مشکل زیست محیطی داشتند ولی از شرایط فعلی آن اطلاعی ندارم.»
خورسند در مورد بودجه احتمالی فاضلاب گراش می‌شود: «در مطالعات فاز صفر برآورد هزینه نشده است و مطالعات جغرافیایی و فنی است. چون قیمت‌ها دارای نوسان زیادی است نمی‌توان به سرعت برآوردی داشت ولی در هر حال این طرح باید از طریق بودجه‌های ملی تامین شود و در توان هیچ شهرستانی نیست.»
در اینجاست که نقش نماینده برای پیگیری طرح فاضلاب گراش پررنگ می‌شود. تعریف این طرح به صورت ملی در توان مدیران شهرستانی نیست و نماینده باید این طرح را یکی از اولویت‌های کاری خود بداند.
خورسند در مورد مشکل موجود گفت: «تا زمانی که شبکه فاضلاب به راه نیفتد، مردم باید پساب را فقط از طریق چاه‌های جذبی دفع کنند و قانونا نباید به برون‌آب تبدیل شود.»
رهاسازی پساب منازل غیر قانونی است
مساله رهاسازی پساب منازل یکی از مشکلات قدیمی شهر گراش است. هر از چند وقتی در این مورد سختگیری می‌شود و البته تاکید زیادی روی فرهنگسازی وجود دارد. آخرین اقدام انجام شده تشکیل کارگروهی در آغاز تشکیل فعالیت پنجم بود. (خبر در گریشنا) که این کارگروه نیزدر لیست طرح‌های ناتمام شورای پنجم قرار گرفت.
احمدی، کارشناس بهداشت محیط معاونت بهداشت، در مورد وضعیت بهداشتی انتهای رودخانه پئت به هفت‌برکه گفت: «تاکنون شکایتی به بهداشت نشده است. ولی همراه با کارشناسان شهرداری بازدیدی از محل خواهیم داشت.»
احمدی گفت: «جدول موجود برای دفع فاضلاب و پساب منازل نیست. هر چقدر هم اخطار داده‌ایم موثر نیست. آلودگی باید از سرجشمه خشک شود و جلو رهاسازی پساب منازل باید گرفته شود.»
هر قطره‌ای آبی که از منازل راهی جداول کوچه و خیابان می‌شود در نهایت به نقطه‌ای می‌رسد که عکس‌های آن را می‌بینید. نه تنها شهروندان همچنان مشغول رهاسازی فاضلاب هستند، بلکه مسئولان نیز موضوع شبکه فاضلاب شهری گراش را رها کرده‌اند.
